Tình hình giả mạo trong thanh toán điện tử ngày càng trở nên tinh vi và có tính tổ chức. Không chỉ có các tội phạm trong nước tham gia mà còn có sự tham gia của tội phạm nước ngoài. Mặc dù số lượng vụ việc giả mạo không tăng nhanh, nhưng quy mô của mỗi vụ việc lại ngày càng lớn, tạo ra một rủi ro tiềm ẩn cho các ngân hàng.
Đối tượng tiến hành giả mạo
Thông thường, các đối tượng lừa đảo mạo danh là người quen và thông báo sẽ chuyển tiền cho khách hàng. Họ gửi cho khách hàng đường link giả mạo thông qua email hoặc tin nhắn (thường giả mạo website ngân hàng, cổng thanh toán điện tử…) và yêu cầu khách hàng xác nhận thông tin cá nhân. Khách hàng sẽ truy cập vào đường link giả mạo và cung cấp thông tin nhạy cảm như tên truy cập, mật khẩu, mã OTP hoặc thông tin thẻ (số thẻ, ngày hiệu lực, CVV/CVC).
Hoặc các đối tượng lừa đảo lập fanpage trên mạng xã hội để mạo danh ngân hàng hoặc tổ chức cung cấp dịch vụ Ví điện tử. Các fanpage này thường sử dụng logo, hình ảnh và các bài viết sao chép từ fanpage chính thức. Đối tượng lừa đảo tiếp cận khách hàng để tư vấn sản phẩm dịch vụ và yêu cầu khách hàng cung cấp thông tin cá nhân, công việc, thu nhập… với mục đích gian lận.
Hạn chế rủi ro khi thanh toán điện tử
Để hạn chế rủi ro khi thanh toán điện tử, người dùng cần chủ động và những lưu ý sau đây:
1. Chú ý khi sử dụng các thiết bị thanh toán
- Kiểm tra sự lạ ở máy rút tiền, máy quẹt thẻ.
- Khi sử dụng ví điện tử, cổng thanh toán điện tử, Internet Banking, cần đảm bảo thiết bị đã được cài đặt chương trình diệt virus và bảo mật. Hãy cảnh giác và không ấn vào đường link lạ.
2. Thay đổi mật khẩu thường xuyên
- Thay đổi mật khẩu ít nhất 2 tháng/lần. Mật khẩu là phương pháp xác thực phổ biến nhưng ý thức sử dụng mật khẩu của người dùng tại Việt Nam chưa cao. Hãy thay đổi thói quen như sử dụng mật khẩu riêng cho từng tài khoản và không sử dụng chung một mật khẩu cho nhiều tài khoản.
3. Tránh sử dụng mạng công cộng
- Không sử dụng mạng công cộng để thanh toán. Nếu không thể tránh được, hãy sử dụng mạng ảo (VPN) để giảm rủi ro đánh cắp thông tin.
4. Đăng ký dịch vụ tin nhắn thông báo số dư
- Đăng ký dịch vụ tin nhắn thông báo số dư để nhận thông báo về bất kỳ giao dịch nào phát sinh trên tài khoản. Điều này giúp bạn phát hiện các giao dịch lạ và có biện pháp ngăn chặn kịp thời.
Ý thức của phía tổ chức và cơ quan quản lý
Không chỉ người dùng mà các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán điện tử cũng cần đảm bảo an ninh và an toàn trong quá trình thanh toán. Để làm được điều này, họ cần:
- Kiểm tra và đánh giá tổng thể công tác an ninh mạng và thanh toán điện tử thường xuyên để tìm ra các lỗ hổng và nguy cơ và đưa ra biện pháp khắc phục.
- Xây dựng quy trình quản lý rủi ro cho hệ thống thanh toán và thiết thực trong việc phát hiện, phân loại, xử lý và phòng tránh rủi ro trong quá trình giao dịch thanh toán.
- Thường xuyên cập nhật thông tin về hình thức lừa đảo và đưa ra cảnh báo, khuyến cáo để khách hàng tăng cường bảo mật thông tin trong quá trình thanh toán.
Các cơ quan quản lý nhà nước cần hoàn thiện khuôn khổ pháp lý liên quan đến quản lý rủi ro thanh toán điện tử và thực hiện giám sát chặt chẽ đối với các loại hình, phương tiện, hệ thống thanh toán điện tử mới tại Việt Nam.
Để giảm thiểu rủi ro trong thanh toán điện tử, cần có sự cộng tác chặt chẽ giữa người dùng, tổ chức cung ứng dịch vụ và cơ quan quản lý. Chỉ khi tất cả đều thực hiện đúng trách nhiệm của mình, chúng ta mới có thể tận hưởng tiện ích của thanh toán điện tử một cách an toàn và tin cậy.