Bạn đã từng học lập trình frontend (web/app) và muốn trở thành fullstack developer hoặc bắt đầu sự nghiệp lập trình từ backend? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ về lập trình backend và hướng dẫn bạn tự học lập trình REST API với ngôn ngữ Golang.
Lập trình backend là gì?
Lập trình backend là việc xây dựng các ứng dụng phía máy chủ để xử lý, lưu trữ và cung cấp dữ liệu cho phía frontend. Phía backend thường bao gồm cơ sở dữ liệu và các chương trình chạy trên máy chủ để tương tác và kết nối với nhau. Các ứng dụng phía backend là "xương sống" cho các ứng dụng phía frontend ngày nay.
Vai trò của lập trình viên backend là viết các ứng dụng, dịch vụ tương tác với cơ sở dữ liệu. Các ứng dụng phía backend thường là web server, API hoặc các dịch vụ lưu trữ và xử lý dữ liệu.
Lập trình backend là một công việc thú vị và vô cùng quan trọng ngày nay.
Vì sao backend quan trọng?
Cả frontend và backend đều đóng vai trò quan trọng. Tuy nhiên, backend là nơi lưu trữ toàn bộ dữ liệu và xử lý tất cả các nghiệp vụ một cách chính xác. Nếu backend không thể thực hiện những nhiệm vụ trên, các ứng dụng phía frontend sẽ không thể truy cập được.
Backend có thể được coi là tâm hồn của hệ thống. Nếu backend gặp vấn đề, toàn bộ hệ thống sẽ gặp khó khăn, khó khắc phục hơn là các vấn đề tại phía frontend.
Lập trình Backend khác biệt như thế nào so với Frontend?
Khác biệt về đối tượng người dùng
Đối tượng người dùng của các ứng dụng phía backend và phía frontend khác nhau. Với frontend, các ứng dụng được tạo ra để phục vụ người dùng cuối, không phải là lập trình viên. Trong khi đó, với backend, người dùng thường là lập trình viên.
Do khác biệt này, frontend developer tập trung vào giải quyết các vấn đề liên quan đến giao diện người dùng (GUI). Các chức năng phía frontend phải hoạt động tốt, chính xác và phản ứng nhanh khi người dùng tương tác hoặc có thay đổi dữ liệu từ phía backend.
Backend developer, ngược lại, không quan tâm đến giao diện người dùng mà chú trọng vào cấu trúc dữ liệu trên cơ sở dữ liệu, cách lưu trữ và xử lý nghiệp vụ để phục vụ phía frontend.
Khác biệt về môi trường thực thi
Môi trường thực thi của ứng dụng frontend và backend khác nhau. Frontend thường là các ứng dụng web chạy trên máy tính cá nhân hoặc các ứng dụng di động chạy trên điện thoại thông minh. Nhờ cấu hình cao của các thiết bị này, hiệu năng của frontend thường tốt.
Tuy nhiên, backend thường được chạy trên các máy chủ với cấu hình thấp hơn đáng kể (RAM, CPU và ổ cứng). Backend developer không cần phải quan tâm đến giao diện người dùng cuối, nhưng lại phải đối mặt với lượng truy vấn lớn từ phía frontend. Họ phải tìm cách tối ưu hiệu suất thực thi và sử dụng ít tài nguyên máy chủ nhất có thể.
Backend developer cần học những gì?
Trong quá trình học lập trình backend, bạn cần tập trung vào 4 điều: ngôn ngữ lập trình backend, cơ sở dữ liệu, kiến thức về máy chủ và API (REST API).
Ngôn ngữ lập trình backend
Có nhiều ngôn ngữ lập trình hỗ trợ backend. Trong số đó, Javascript (với NodeJS) là ngôn ngữ phổ biến nhất. Bạn cũng có thể sử dụng Python, Java hoặc C# tuỳ thuộc vào kiến thức và sở thích cá nhân. Lựa chọn ngôn ngữ nào dễ học và tiện lợi cho bạn.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ sử dụng Golang để hướng dẫn. Nếu bạn chưa biết về Golang, hãy đọc bài viết này: Tìm hiểu ngôn ngữ lập trình Golang
Cơ sở dữ liệu
Đối với cơ sở dữ liệu, bạn có thể chọn giữa MySQL, Postgres hoặc MongoDB tùy vào sở thích và hiểu biết của bạn. Trong bài viết này, chúng ta sẽ hướng dẫn sử dụng MySQL.
Kiến thức về máy chủ
Vì các ứng dụng backend thực thi trên máy chủ, việc hiểu về máy chủ là rất quan trọng. Ít nhất, bạn nên biết một chút về hệ điều hành Linux, một hệ điều hành mã nguồn mở phổ biến cho máy chủ ngày nay. Bạn cũng cần biết cách cài đặt ứng dụng và triển khai dịch vụ trên máy chủ, cũng như kiến thức về mạng máy tính.
Nếu đây là lần đầu bạn học lập trình backend, đừng quá lo lắng. Hiện nay, có rất nhiều giải pháp đơn giản hóa quá trình này, như sử dụng các dịch vụ đám mây để giảm bớt khó khăn. Seri này sẽ hướng dẫn bạn sử dụng Docker để đơn giản hóa quá trình cài đặt và chạy dịch vụ trên máy chủ: Docker là gì và khi nào nên sử dụng Docker
Kiến thức về API
Nếu bạn muốn học lập trình backend cho web, đặc biệt là xây dựng web server phục vụ cho website và cung cấp dữ liệu, kiến thức về REST API là không thể thiếu.
Trong thời kỳ số, các thiết bị đầu cuối ngày càng đa dạng hơn và không cần dữ liệu HTML. Chỉ cần dữ liệu thuần túy. Dữ liệu này thường được trả về dưới định dạng JSON. REST API là công nghệ phổ biến cho việc truyền tải dữ liệu giữa frontend và backend.
Seri này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về REST API: REST API là gì? Cách thiết kế REST API
Kết luận
Lập trình backend là một lĩnh vực thú vị và ngày càng được quan tâm nhiều hơn. Với sự phát triển của nhiều loại thiết bị đầu cuối, ứng dụng giải trí, mạng xã hội và thương mại điện tử đang ngày càng phát triển, backend đang đối mặt với nhiều thách thức.
Nếu bạn yêu thích lập trình và đam mê giải quyết các vấn đề trong nghiệp vụ, tìm hiểu về backend sẽ là lựa chọn đáng quan tâm.
Nếu bạn đã đọc đến đây, hiểu về lập trình backend, REST API và sẵn sàng để tự học REST API với Golang, hẹn gặp lại bạn trong các bài viết tiếp theo.