Trong mùa tuyển sinh năm 2019, có nhiều điều bất ngờ xảy ra khi ngành công nghệ thông tin (CNTT) đã "độc chiếm" vị trí đầu trong bảng điểm chuẩn, vượt qua các ngành y, dược, mặc dù điểm chuẩn của các ngành này đã tăng mạnh trong năm nay.
Ngành CNTT - Khoa học máy tính của Đại học Bách khoa Hà Nội đã có điểm chuẩn cao nhất cả nước, với 27,42 điểm. Điểm chuẩn này vượt qua cả ngành Y đa khoa (điểm chuẩn là 26,75) của Đại học Y Hà Nội, ngành Y khoa của Đại học Y dược Thái Bình (24,60 điểm) và ngành Y khoa của Đại học Y dược Hải Phòng (23,20 điểm). Riêng tại Đại học Quốc gia Hà Nội, ngành CNTT của Đại học Công nghệ đã đạt điểm cao nhất, là 25,85 điểm cho khối A00 và A01. Điều này được xem là mức điểm cao nhất trong các khoa, trường thành viên của Đại học Quốc gia Hà Nội. Nguyên nhân chính cho sự tăng cao này được cho là do xu hướng số hóa doanh nghiệp trong những năm gần đây, khiến cho số lượng thí sinh lựa chọn ngành CNTT tăng cao, từ đó kéo theo mức điểm chuẩn tăng lên. Không chỉ các trường đại học, chính phủ cũng đang đẩy mạnh quá trình chuyển đổi số.
Trong một phát ngôn chính thức, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cho biết Việt Nam cần phát triển thêm 50.000 doanh nghiệp công nghệ thông tin (ICT) để đẩy nhanh chuyển đổi số của Việt Nam. Việt Nam sẽ tuyên bố chiến lược về chuyển đổi số quốc gia, nhằm tiến tới một nền kinh tế số, xã hội số. Các yếu tố cơ bản sẽ được nhấn mạnh và đầu tư trước, phải có thứ hạng cao trên thế giới, phải nằm trong top 50 vào năm 2025 và top 30 vào năm 2030. Do đó, với nhu cầu ngày càng tăng cao, nguồn cung và đầu ra của ngành CNTT gặp khó khăn trong việc tìm kiếm nhân lực, mặc dù mức lương đã rất cao và cạnh tranh.
"Khát" nguồn nhân lực IT
Mặc dù các trường đại học có sức đào tạo mạnh, mức lương thị trường cạnh tranh và doanh nghiệp triển khai chương trình tuyển dụng công nghệ thông tin, việc tìm kiếm nhân sự CNTT vẫn gặp nhiều khó khăn. Mức lương trung bình cho một lập trình viên có kinh nghiệm là 30.802.600 đồng/tháng, và tỷ lệ tăng lương trong 6 tháng đầu năm 2019 đạt 15 - 18%. C++ đang dẫn đầu trong top 5 ngôn ngữ lập trình được trả mức lương cao nhất, tiếp theo là Python và Java.
Do sự khan hiếm của nhân lực, các kỹ sư AI/ML được dự đoán sẽ nhận mức lương khá cao, trung bình là 34.880.100 đồng/tháng. Đối với các vị trí quản lý, mức lương không thấp hơn 35.000.000 đồng/tháng cho những người có kinh nghiệm trên 5 năm. Tuy nhiên, việc tuyển dụng những vị trí này gặp rất nhiều khó khăn do yêu cầu cao và đặc thù công việc. Điều này cũng là lý do tại sao thị trường nhân lực IT ngày càng hạn hẹp.
Dù lương và phúc lợi là yếu tố quan trọng trong việc giữ chân nhân tài, bức tranh toàn cảnh của ngành CNTT vẫn tồn tại nhiều khó khăn về nhân lực, không chỉ ở Việt Nam mà còn ở những khu vực lân cận. Nhu cầu tuyển dụng trong ngành AI - Trí tuệ Nhân tạo tại Nhật Bản đã đạt mức khó nhằn, với mức lương lên đến hơn 100 triệu đồng/tháng nhưng vẫn chưa đủ người để điền đầy. Năm 2019 được cho là năm có mức tăng kỷ lục về nhu cầu tuyển dụng, ước tính đến 2021, ngành lập trình sẽ cần khoảng 400.000 nhân lực trong khi khả năng hiện tại chỉ có khoảng 200.000 lao động đáp ứng được nhu cầu công việc.
Để giải thích vấn đề này, ông Nguyễn Hữu Bình, CEO của TopDev cho biết: "Cộng đồng công nghệ Việt Nam đang đối mặt với hai làn sóng. Làn sóng đầu tiên là các quỹ đầu tư nước ngoài quan tâm và đến Việt Nam ngày càng nhiều, điều này sẽ mang lại nhiều startup mới để giải quyết các vấn đề xã hội còn tồn đọng thông qua công nghệ. Làn sóng thứ hai là xu hướng chuyển đổi số của các doanh nghiệp, khi các ngành nghề truyền thống bắt đầu áp dụng công nghệ để nâng cao cạnh tranh, gây ra nhu cầu tuyển dụng nhân sự CNTT tăng cao. Do đó, nhu cầu tuyển dụng ngành CNTT đang gia tăng mạnh mẽ."
Trên đây là báo cáo số liệu về ngành CNTT trong mùa tuyển sinh 2019, cho thấy điểm chuẩn cao hơn và nhu cầu tuyển dụng nhân lực ngày càng khó khăn. Sự phát triển của ngành CNTT đang đóng góp tích cực vào quá trình chuyển đổi số của Việt Nam và mở ra nhiều cơ hội việc làm cho các sinh viên và ứng viên trong lĩnh vực này.