Java là ngôn ngữ lập trình hiện đại và linh hoạt, được phát triển từ thập kỷ 1990 bởi Sun Microsystem và hiện nay là sở hữu của Oracle. Khác với nhiều ngôn ngữ khác, Java là một nền tảng độc lập, cho phép viết chương trình một lần và chạy trên nhiều hệ điều hành khác nhau. Đây là điểm đặc biệt của Java, như khẩu hiệu nổi tiếng của nó "Viết một lần, chạy được khắp nơi".
Java đã được sử dụng rộng rãi trên 3 tỷ thiết bị, từ các ứng dụng trên hệ điều hành Android, ứng dụng Desktop cho đến các ứng dụng Web.
Chuẩn bị môi trường lập trình Java: Cài đặt IDE Eclipse
Để bắt đầu học lập trình Java cơ bản, bạn cần cài đặt JDK (Java SE Development Kit), đó là nền tảng Java và máy ảo để thực thi code Java. Bạn có thể tải JDK phiên bản phù hợp với hệ điều hành của mình từ trang web chính thức của Oracle.
Tiếp theo, bạn cần chọn một IDE (Integrated Development Environment) để sử dụng. Có nhiều IDE phổ biến, có các phiên bản miễn phí và có phí như Eclipse, NetBeans...
Với lựa chọn miễn phí, Eclipse là một môi trường học tập lập trình Java tuyệt vời. Nó cung cấp đầy đủ các phiên bản cho Windows, macOS và Linux. Bạn có thể tải Eclipse từ trang web chính thức và cài đặt nó dễ dàng.
Sau khi cài đặt, bạn có thể khởi chạy IDE Eclipse và sẽ được giao diện như sau:
Cách tổ chức dự án cơ bản của Eclipse
Eclipse sử dụng khái niệm "Workspace" để quản lý các dự án Java của bạn. Mỗi dự án sẽ thuộc một thư mục trong Workspace.
Khi tạo mới dự án Java, bạn có thể thấy tên dự án mới trong phần "Project Explorer" (nếu không hiển thị, bạn có thể bật nó bằng cách vào "Windows" > "Show views" > "Project Explorer"). Bạn có thể mở dự án bằng cách nhấp đúp vào tên dự án. Để đóng dự án, bạn có thể nhấp chuột phải vào tên dự án và chọn "Close project".
Như vậy, bạn đã có dự án đầu tiên của mình trong Eclipse. Tạm thời, hãy xóa file "module-info.java" vì chúng ta chưa sử dụng đến. Tiếp theo, chúng ta sẽ viết một đoạn code đơn giản.
Chương trình "Hello World" đầu tiên
Tạo dự án HelloWorld trong Eclipse
Đầu tiên, khởi chạy Eclipse và tạo một dự án mới bằng cách chọn "File" > "New" > "Java Project", nhập tên dự án là "LearningJava" và tạo mới.
Sau đó, bạn sẽ thấy tên dự án mới xuất hiện trong phần "Project Explorer". Để làm việc với dự án này, hãy nhấp đúp vào tên dự án để mở nó, và để đóng dự án thì nhấp chuột phải vào tên dự án và chọn "Close project".
Giờ đây, bạn đã có dự án "LearningJava" đầu tiên của mình. Tạm thời, hãy xóa file "module-info.java" vì chúng ta chưa cần dùng đến. Tiếp theo, chúng ta sẽ viết đoạn code đơn giản đầu tiên.
Hello World
Trong Java, code được tổ chức thành các gói (package), mỗi gói chứa các lớp và phương thức có chức năng cụ thể. Đầu tiên, chúng ta cần tạo một gói (package). Bạn có thể chọn "File" > "New" > "Package" và nhập tên gói, ví dụ "firstpack".
Tiếp theo, bạn sẽ tạo một lớp (class) Java đầu tiên trong gói vừa tạo. Chọn "File" > "New" > "Class" và nhập tên lớp vào trường "Name", ví dụ "HelloWorldClass".
Sau lệnh trên, Eclipse sẽ tạo ra file "HelloWorldClass.java" trong gói "firstpack".
Để viết đoạn mã trong file này, bạn có thể sử dụng đoạn code sau:
package firstpackage;
//Lớp HelloWorldClass
public class HelloWorldClass {
/***
* Hàm main là điểm khởi đầu chạy một ứng dụng Java
* Khối lệnh Java nằm trong cặp { }
*/
public static void main(String[] args) {
System.out.print("Hello World!"); //Kết thúc lệnh phải có ;
}
}
Đây là một chương trình "Hello World" đơn giản viết bằng Java. Bạn có thể chạy nó trong Eclipse bằng cách nhấn tổ hợp phím Ctrl + F11 hoặc chọn "Run" > "Run". Kết quả sẽ được hiển thị trên cửa sổ console với dòng chữ "Hello World!".
Trong Java, mỗi dòng code chạy phải nằm trong một lớp (class), trong trường hợp này là "HelloWorldClass". Chúng ta sẽ tìm hiểu thêm về các lớp sau này.
Mỗi ứng dụng Java có một điểm khởi đầu được gọi là phương thức "main". Đây là điểm bắt đầu chạy chương trình và cần được khai báo đúng theo từ khóa "public static" như ví dụ trên.
Tóm lại:
- Mọi chương trình Java phải có ít nhất một lớp (class).
- Mọi chương trình Java chạy bắt đầu từ phương thức (hàm) "main".
Phương thức main
Ở ví dụ trước, chúng ta đã sử dụng phương thức "main()" là điểm bắt đầu chạy chương trình. Định dạng của nó như sau:
public static void main(String[] args)
- "public": Có thể truy cập từ bất kỳ đâu.
- "static": Phương thức có thể thực thi mà không cần tạo đối tượng lớp.
- "void": Phương thức không trả về giá trị.
- "main": Tên của phương thức.
System.out.println()
Phương thức "println()" được sử dụng để in một dòng chữ ra màn hình. Lớp "System" và stream "out" được sử dụng để truy cập phương thức "println()".
Java cũng sử dụng cặp dấu ngoặc nhọn "{ ... }" để xác định khối lệnh, và mỗi lệnh kết thúc bằng dấu chấm phẩy ";".
Chú thích trong Java
Trong code Java, bạn có thể sử dụng chú thích (ghi chú) để lưu ý và giải thích về mã nguồn. Có một số cách để thực hiện điều này:
Ghi chú trên một dòng
Sử dụng ký hiệu "//" để bắt đầu chú thích trên một dòng, ví dụ:
// Đây là một ghi chú trên một dòng
x = 5; // Đây là một ghi chú trên một dòng sau code
Ghi chú trên nhiều dòng
Sử dụng ký hiệu "/ ... /" để bắt đầu và kết thúc chú thích trên nhiều dòng, ví dụ:
/* Đây là một ghi chú
Viết trên nhiều dòng */
Kết luận: Bạn đã biết cách sử dụng IDE Eclipse để tạo một dự án Java và viết chương trình "Hello World". Từ những bài viết tiếp theo, chúng ta sẽ sử dụng môi trường này để khám phá thêm về ngôn ngữ Java. Khi bạn đang viết code trong IDE Eclipse, bạn có thể nhấn Ctrl + Space để được gợi ý theo nội dung bạn đang gõ.
Tham khảo mã nguồn: LearningJava