Nghề lập trình web đã trở nên quen thuộc với mọi người nhờ sự phát triển vượt bậc của công nghệ và internet. Có rất nhiều ngôn ngữ và mô hình giúp lập trình viên dễ dàng xây dựng một website hoàn hảo với đầy đủ tính năng. Trong hàng trăm mô hình khác nhau, mô hình MVC vẫn được nhiều lập trình viên ưa chuộng. Hãy cùng tìm hiểu ngay lập trình web MVC là gì qua bài viết dưới đây.
Mô hình MVC là gì?
Mô hình MVC là viết tắt của ba từ Model-View-Controller (Mô hình-Phần hiển thị-Diều khiển). Xuất hiện từ những năm 1970, mô hình MVC được phổ biến trong kỹ thuật phần mềm, đặc biệt là lập trình web.
Một website có nhiều thành phần, và mô hình MVC giúp phân chia rõ ràng các phần đó.
- Model (M): Đây là thành phần lưu trữ dữ liệu của ứng dụng. Model không chứa thông tin về giao diện người dùng. Nó giúp liên kết View và Controller.
- View (V): Thành phần này có nhiệm vụ trình bày và hiển thị dữ liệu hoặc xử lý tương tác theo yêu cầu của người dùng. View thường được sử dụng làm phần của hệ thống và tạo ra các thành phần HTML chủ yếu.
- Controller (C): Bộ phận này xử lý các yêu cầu từ View. Sau đó, Controller trả về dữ liệu phù hợp cho yêu cầu đó. Controller có kết nối tới Model.
Ảnh được sử dụng với mục đích minh họa
Mô hình MVC giúp chia tỷ lệ công việc giữa các thành phần, tạo ra sự tách biệt rõ ràng và dễ dàng quản lý. Nó cũng giúp gia tăng tính bảo trì và mở rộng của mã nguồn.
Một số mô hình khác được sử dụng trong lập trình web
1. MVP
Mô hình MVP bao gồm ba thành phần chính: Model, View, và Presenter. Mô hình này có sự tách biệt rõ ràng giữa Model và View, và việc liên kết giữa View và Presenter chỉ thông qua dữ liệu. Trong MVP, View giao việc nhận đầu vào cho Presenter. Mỗi View được liên kết với một Presenter tương ứng thông qua giao diện. Mô hình này thường được sử dụng khi không thể binding dữ liệu qua DataContext.
2. MVVM
Mô hình MVVM (Model-View-ViewModel) bao gồm ba thành phần: Model, View, và ViewModel. Mô hình này cho phép ràng buộc dữ liệu giữa View và ViewModel, giúp tách biệt rõ ràng giữa giao diện người dùng và ứng dụng. MVVM thường được sử dụng cho các ứng dụng WPF và Silverlight. Khi sử dụng MVVM cho WPF hay Silverlight, không cần sử dụng các xử lý sự kiện truyền thống trong code giao diện.
Mô hình MVC được sử dụng trong các dự án lớn. Đối với các dự án nhỏ hơn, sử dụng mô hình này có thể không phù hợp do khá cồng kềnh và tốn thời gian. Tuy nhiên, so với các mô hình khác, MVC vẫn là sự lựa chọn hàng đầu cho lập trình ứng dụng nói chung và lập trình web nói riêng.
Ưu và nhược điểm khi lập trình web theo mô hình MVC
Ưu điểm
- Dễ dàng bảo trì và mở rộng mã nguồn
- Các thành phần trong mô hình MVC có thể được kiểm tra riêng biệt
- Dễ dàng hỗ trợ cho các khách hàng mới
- Có thể phát triển các thành phần song song
- Giúp đơn giản hóa bằng việc chia web thành ba phần: Model, View, Controller
- Chỉ sử dụng mẫu Front Controller để xử lý yêu cầu của web thông qua một bộ điều khiển duy nhất
- Hỗ trợ tốt cho việc phát triển web theo hướng kiểm thử
- MVC hoạt động tốt với các ứng dụng web được hỗ trợ bởi cộng đồng lập trình web
- Thân thiện với công cụ tìm kiếm
- Tất cả các đối tượng độc lập với nhau, giúp kiểm tra một cách riêng biệt
Ảnh được sử dụng với mục đích minh họa
Mô hình MVC cũng tối ưu diện tích băng thông, giúp website hoạt động tốt và ổn định khi có nhiều thao tác tương tác từ người dùng.
Nhược điểm
- Khó đọc, thay đổi, kiểm tra từng đơn vị hoặc sử dụng lại mô hình này
- Đôi lúc điều hướng khung có thể phức tạp vì nó giới thiệu các lớp trừu tượng mới, yêu cầu người dùng phải thích ứng với cơ chế phân tách của MVC.
- Không hỗ trợ xác thực chính thức
- Làm gia tăng sự phức tạp và giảm hiệu suất của dữ liệu
- Gây khó khăn khi sử dụng với giao diện người dùng hiện đại
- Yêu cầu nhiều lập trình viên để phát triển song song
- Đòi hỏi kiến thức tổng hợp về công nghệ
- Bảo trì nhiều mã trong bộ điều khiển
MVC được sử dụng trong các dự án lớn. Với các dự án nhỏ, áp dụng mô hình này không phù hợp do khá cồng kềnh và tốn thời gian. Tuy nhiên, so với các mô hình khác, MVC vẫn là sự lựa chọn hàng đầu cho lập trình ứng dụng nói chung và lập trình web nói riêng.
Ứng dụng MVC trong lập trình web
Mô hình MVC được sử dụng phổ biến trong lập trình web, đặc biệt là với ASP.NET MVC và PHP MVC. Đây là nền tảng để phát triển cả front-end và back-end trên hệ thống.
MVC tương đối đơn giản, chỉ cần hiểu rõ quy trình và chức năng của mỗi thành phần, việc ứng dụng mô hình MVC trong lập trình web là khá dễ dàng.
Làm thế nào để lập trình web theo MVC?
ASP.NET MVC là một nền tảng mã nguồn mở dùng để lập trình web, được Microsoft phát triển vào năm 2009. Để tiếp cận ASP.NET MVC, cần nắm vững ngôn ngữ VB.NET hoặc C# trước. Các khóa học và tài liệu cũng là lựa chọn tốt để học cách lập trình web theo mô hình MVC.
Ảnh được sử dụng với mục đích minh họa
ASP.NET MVC đã tách biệt rõ ràng các tầng trong mô hình lập trình web, giúp tối ưu hóa ứng dụng và việc viết code trở nên dễ dàng hơn. Nó cũng cho phép linh hoạt trong thiết kế giao diện web sử dụng công nghệ HTML và CSS. Hiệu suất của trang web không bị giảm do không sử dụng View State, giúp giảm kích thước trang web.
Sau khi ra mắt ASP.NET MVC, phiên bản ASP.NET MVC 5 đã cung cấp tích hợp và cải thiện hiệu quả lập trình web.
Cơ chế của lập trình web với ASP.NET MVC
- Yêu cầu từ người dùng được gửi tới server thông qua URL trong trình duyệt.
- Controller là thành phần đầu tiên nhận yêu cầu và tiến hành xử lý. Nếu yêu cầu cần truy xuất dữ liệu, Controller sẽ chuyển nhiệm vụ đó cho Model.
- Trong tầng Model, dữ liệu sẽ được truy xuất từ cơ sở dữ liệu và chuyển tới View thông qua Controller.
- Controller đóng vai trò trung gian chuyển dữ liệu từ Model tới View.
- View là tầng trực tiếp tương tác với người dùng, hiển thị dữ liệu cho người dùng. Đây là tầng cuối cùng trong mô hình MVC.
Học lập trình web MVC với ASP.NET
Nếu bạn mới làm quen với ASP.NET, hãy học ngôn ngữ lập trình VB.NET hoặc C# trước. Đây là hai ngôn ngữ nền tảng của ASP.NET. Sau đó, có nhiều cuốn sách và khóa học giúp bạn tiếp cận lập trình web theo mô hình MVC một cách dễ hiểu và trực quan.
Nếu bạn muốn học lập trình web , hãy bắt đầu từ việc tìm hiểu về mô hình MVC và các khóa học công nghệ tại Teky. Đây là một lựa chọn tốt để tiếp cận kiến thức lập trình web cho người mới bắt đầu.
Xem thêm:
