Dữ liệu là một phần quan trọng trong việc quản lý và sử dụng thông tin. Mô hình dữ liệu quan hệ là một công cụ quan trọng để tổ chức và truy xuất dữ liệu một cách hiệu quả trong các hệ thống quản lý cơ sở dữ liệu. Hãy cùng tìm hiểu về mô hình này qua bài viết dưới đây!
Mô hình dữ liệu quan hệ là gì?
Mô hình dữ liệu quan hệ là một mô hình trong hệ thống quản lý cơ sở dữ liệu, nó biểu diễn dữ liệu dưới dạng các bảng có mối quan hệ với nhau thông qua các khóa chính và khóa ngoại. Mỗi bảng trong mô hình đại diện cho một thực thể và các mối quan hệ giữa các bảng được biểu diễn bằng các khóa ngoại.
Ví dụ: Tạo quan hệ môn học (Mã môn, Tên môn, Số tín chỉ)
Qui ước ký hiệu
Trong mô hình dữ liệu quan hệ, chúng ta sử dụng những qui ước cụ thể để biểu diễn quan hệ và thuộc tính.
- Quan hệ được ký hiệu bằng các ký tự in hoa Q, R, S.
- Quan hệ Q có tập thuộc tính là: {A1, A2, ..., An}: Q(A1, A2, ..., An)
Khái niệm khoá trên các hệ quản trị CSDL
Khoá chính (Primary Key)
Khoá chính là thuộc tính xác định sự phân biệt giữa các bảng trong một quan hệ. Mỗi quan hệ chỉ có thể có một khoá chính và các bộ dữ liệu trên khoá chính phải là duy nhất.
Khoá ngoại (Foreign Key)
Khoá ngoại là thuộc tính trong một quan hệ mà đồng thời là khoá chính của một quan hệ khác. Nó được sử dụng để xác định mối quan hệ giữa các bảng trong mô hình dữ liệu quan hệ.
Quy tắc chuyển đổi ERD sang mô hình DL quan hệ
Tập thực thể
Các thực thể trong mô hình ERD sẽ được chuyển đổi thành các quan hệ có cùng tên và danh sách thuộc tính tương ứng. Thuộc tính khoá của thực thể sẽ trở thành khoá chính của quan hệ.
Mối kết hợp 1 - 1
Khi một thuộc tính của một bảng được sử dụng làm khoá ngoại cho một bảng khác hoặc ngược lại, ta gọi đó là mối quan hệ 1 - 1.
Mối kết hợp 1 - N
Khoá ngoại bên "nhiều" được tạo bởi thuộc tính khoá bên "một".
Mối kết hợp N - N
Để chuyển đổi mối quan hệ N - N sang mô hình dữ liệu quan hệ, ta cần tạo ra một khóa chính bao gồm hai thuộc tính khóa từ hai quan hệ khác nhau. Nếu có thuộc tính kết hợp, ta cũng sẽ đưa vào mô hình quan hệ.
Mối kết hợp 3 ngôi (Ba thực thể tham gia vào mối kết hợp)
Để chuyển đổi mối kết hợp 3 ngôi sang mô hình quan hệ, ta cần có một khoá chính bao gồm 3 thuộc tính khóa của 3 thực thể tham gia vào mối kết hợp. Nếu có thuộc tính mối kết hợp, ta sẽ đưa nó vào mô hình quan hệ.
Thuộc tính đa trị (Thuộc tính có nhiều giá trị cho một thể hiện)
Sau khi được chuyển đổi sang mô hình quan hệ, thực thể sẽ có một khoá chính bao gồm cả thuộc tính đa trị và thuộc tính khoá. Tuy nhiên, thuộc tính đa trị sẽ không còn xuất hiện trên thực thể ban đầu.
Mô hình dữ liệu quan hệ - Ví dụ
Hãy xem một ví dụ về mô hình dữ liệu quan hệ.
Yêu cầu: Xác định bản số và thực hiện chuyển sang mô hình dữ liệu quan hệ.
Tổng kết bài học mô hình dữ liệu quan hệ
Mô hình dữ liệu quan hệ là một công cụ quan trọng trong quản lý và sử dụng dữ liệu. Qua bài viết này, chúng ta đã tìm hiểu về cấu trúc cơ bản của mô hình này. Các thành phần chính trong mô hình dữ liệu quan hệ bao gồm: tập thực thể, mối kết hợp 1 - 1, mối kết hợp 1 - N, mối kết hợp N - N, mối kết hợp 3 ngôi, thuộc tính đa trị.
Mô hình dữ liệu quan hệ - Bài tập thực hành
Hãy thử áp dụng kiến thức đã học vào các bài tập thực hành sau:
Bài thực hành số 1:
Cho mô hình thực thể kết hợp sau:
Yêu cầu: Chuyển ERD sang mô hình dữ liệu quan hệ.
Bài thực hành số 2:
Dựa vào mẫu hoá đơn bán hàng, hãy thiết kế mô hình dữ liệu quan hệ.
Bài thực hành số 3:
Thiết kế mô hình dữ liệu quan hệ cho phiếu mượn sách trong thư viện.
Kết luận
Mô hình dữ liệu quan hệ là một công cụ mạnh mẽ trong việc quản lý dữ liệu. Qua bài viết này, chúng ta đã tìm hiểu về cấu trúc và các yếu tố chính của mô hình dữ liệu quan hệ. Đây là một công cụ quan trọng trong việc tổ chức và truy xuất dữ liệu trong các ứng dụng và hệ thống thông tin.
Bài viết gốc được đăng tại: giasutinhoc.vn
