Một trong những ngành nghề hot và có thu nhập khá cao hiện nay chính là lập trình viên. Lập trình viên sẽ làm việc chủ yếu với các loại ngôn ngữ lập trình. Vậy, ngôn ngữ lập trình là gì? Vai trò của ngôn ngữ lập trình? Các loại ngôn ngữ lập trình phổ biến hiện nay là gì? Hãy cùng TopCV tìm hiểu ngay trong bài viết dưới đây.
Ngôn ngữ lập trình là gì?
Ngôn ngữ lập trình - Programming Language - là hệ thống ngôn ngữ được sử dụng để mô tả các thuật toán giúp cho máy tính có thể hiểu và thực hiện những thuật toán đó. Ngôn ngữ lập trình được dùng để viết các phần mềm, ứng dụng.
Ngôn ngữ lập trình được dùng để viết các phần mềm, ứng dụng
Hiện tại có khá nhiều ngôn ngữ lập trình đang được sử dụng. Tuy nhiên, sẽ được chia thành 3 nhóm ngôn ngữ lập trình chính như sau:
Ngôn ngữ máy (ngôn ngữ lập trình cơ bản nhất hiện nay)
Hợp ngữ (ngôn ngữ lập trình bậc 2)
Ngôn ngữ bậc cao - thường được các lập trình viên sử dụng trong công việc.
Ngôn ngữ lập trình khi sử dụng sẽ có nhiều thành phần khác nhau, trong đó cơ bản gồm 3 thành phần sau:
- Các bảng ký tự: Bảng chữ viết hoa, thường, ký tự đặc biệt, chữ số;
- Các bộ quy tắc, cú pháp được áp dụng;
- Ngữ nghĩa của ngôn ngữ.
Ngôn ngữ lập trình dùng để làm gì?
Nhiệm vụ chung của ngôn ngữ lập trình là được sử dụng để viết các chương trình, ứng dụng, phần mềm. Để có thể thực hiện được nhiệm vụ này, lập trình viên sẽ sử dụng cú pháp, ký tự, ngữ nghĩa để tạo thành những chi tiết kỹ thuật, bao gồm:
- Các lệnh, dòng điều khiển;
- Dữ liệu, cấu trúc dữ liệu;
- Tên, tham số;
- Cơ chế tham khảo, tái sử dụng.
Ngôn ngữ lập trình khi sử dụng sẽ có nhiều thành phần khác nhau
Cơ hội nghề nghiệp khi học ngôn ngữ lập trình
Ngành công nghiệp phần mềm nói riêng và lĩnh vực công nghệ thông tin nói chung đã, đang và sẽ phát triển rất mạnh mẽ. Điều này kéo theo một lượng lớn nhân sự thuộc lĩnh vực này như kỹ sư máy tính, lập trình viên, v.vv.. được tuyển dụng. Tuy nhiên, nhiều thống kê cho thấy tình trạng "cầu nhiều - cung ít" đang trở nên cấp bách, nhân lực ngành công nghệ thông tin vẫn luôn trong trạng thái "khát".
Theo số liệu thống kê dựa trên Báo cáo Thị trường tuyển dụng 2022 và nhu cầu tuyển dụng 2023 của TopCV, trong năm 2022 IT phần mềm lọt top 10 lĩnh vực hoạt động của doanh nghiệp có tỷ lệ thiếu hụt nhân lực cao nhất với tỷ lệ 37,3%. Nếu xét theo phòng ban thì tỷ lệ thiếu hụt nhân lực của phòng công nghệ thông tin (IT) là 19,1%. Vì vậy, trong năm 2023 nhu cầu tuyển dụng nhân lực ngành IT - phần mềm thuộc nhóm tăng trên 30%.
Hơn nữa, làn sóng đầu tư nước ngoài vào Việt Nam đã mang đến nhiều cơ hội cho thị trường lao động IT. Sự hiện diện của những gã khổng lồ công nghệ như Samsung, Apple, LG, Foxconn, Cisco, v.vv.. cùng các doanh nghiệp "Made In Vietnam" trong lĩnh vực công nghệ (Fintech, Proptech,...) đã đẩy hoạt động tuyển dụng và xây dựng đội ngũ kỹ sư phần mềm trở nên sôi động hơn. Dự báo từ năm 2022 - 2024, mỗi năm Việt Nam vẫn thiếu hụt 150.000 - 195.000 lập trình viên/kỹ sư.
Những “con số biết nói” này đủ sức chứng minh rằng cơ hội nghề nghiệp dành cho những bạn học ngôn ngữ lập trình đang rất lớn. Sau khi học ngôn ngữ lập trình, bạn có thể làm việc tại các vị trí như: Lập trình viên web, lập trình viên mobile, lập trình viên ứng dụng, v.vv..
Trong quá trình làm việc, lộ trình thăng tiến của lập trình viên cũng khá rõ ràng. Nếu có mục tiêu phấn đấu và nỗ lực trau dồi kỹ năng cũng như kinh nghiệm thực tế, bạn có thể đạt đến các vị trí như chuyên viên, chuyên gia lập trình hay trở thành trưởng nhóm, trưởng các dự án, v.vv.. Mức lương theo đó cũng có sự gia tăng dựa vào từng cấp bậc và số năm kinh nghiệm.
Học ngôn ngữ lập trình có nhiều cơ hội tìm kiếm việc làm
Các ngôn ngữ lập trình web phổ biến nhất
Ngôn ngữ lập trình Python
Là ngôn ngữ lập trình có mã nguồn mở, sử dụng đa mục đích, Python giúp các lập trình viên có thể tạo ra được thuật toán đơn giản, đọc hiểu code rõ ràng và thuận lợi trong quá trình sử dụng. Ngôn ngữ lập trình Python có những ưu điểm như sau:
- Sở hữu cấu trúc tốt, đơn giản;
- Có khả năng lập trình đa nền tảng, thực hiện trên nhiều hệ điều hành khác nhau;
- Có khả năng tương thích với các phần cứng, ứng dụng bên thứ 3 mạnh mẽ, hoàn hảo;
- Tốc độ xử lý nhanh chóng, hiệu quả.
- Có sự tương đồng với ngôn ngữ phổ biến nhất trên thế giới là tiếng Anh
Cơ hội việc làm cho những người học ngôn ngữ lập trình Python được đánh giá là rất lớn. Đặc biệt là khi ngôn ngữ này được nhiều công ty công nghệ lớn như Google, Facebook, Netflix, Amazon, v.vv.. và các doanh nghiệp thuộc nhiều lĩnh vực khác đưa vào để phát triển hệ thống phần mềm, ứng dụng web, khoa học dữ liệu.
Nhờ độ phổ biến này, hoạt động tuyển dụng vị trí lập trình viên Python được đẩy mạnh. Những người học ngôn ngữ lập trình Python có thể lựa chọn nhiều vị trí khác nhau để phát triển nghề nghiệp như: Chuyên viên phân tích dữ liệu, lập trình viên phát triển web, lập trình viên android, Web Development, Game Development, v.vv..
Về thu nhập, mức lương của lập trình viên Python được đánh giá là khá hấp dẫn, thay đổi tùy thuộc vào cấp bậc và số năm kinh nghiệm. Theo số liệu thống kê dựa trên Báo cáo Thị trường tuyển dụng 2022 và nhu cầu tuyển dụng 2023 của TopCV, mức lương lập trình viên Python dao động như sau:
- Người có 1 - 3 năm kinh nghiệm: Từ 15 triệu đồng - 30 triệu đồng
- Người có kinh nghiệm trên 3 năm: Từ 35,5 triệu đồng - 46 triệu đồng
Ngôn ngữ lập trình JavaScript
Đây là ngôn ngữ lập trình được phát triển từ các ý niệm nguyên mẫu, JavaScript cũng được xem là một trong những loại ngôn ngữ lập trình phổ biến hiện nay.
Đặc điểm nổi bật của JavaScript chính là sử dụng được nhiều trình duyệt web, cú pháp của ngôn ngữ lập trình này cũng rất linh hoạt. Đây là ngôn ngữ lập trình mà những bạn làm FrontEnd hay BackEnd đều có thể sử dụng.
Một số ưu điểm của JavaScript có thể kể đến như:
- Dễ đọc, dễ fix lỗi;
- Hỗ trợ website tương tác được tốt hơn và đơn giản hơn với người dùng;
- Hoạt động tốt ở hầu hết các trình duyệt hiện có;
- Tốc độ nhanh và nhẹ;
- Giúp lập trình viên có thể thực hiện kiểm tra, xử lý được các dữ liệu input hiệu quả hơn.
Với sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghệ thông tin như hiện nay thì cơ hội việc làm cho những người học ngôn ngữ lập trình JavaScript vẫn rất lớn. Nhu cầu tuyển dụng nhân sự vị trí lập trình viên biết sử dụng ngôn ngữ JavaScript tại các doanh nghiệp vẫn luôn sôi động và được đẩy mạnh, đặc biệt là những đơn vị hoạt động trong lĩnh vực công nghệ. Những người học ngôn ngữ JavaScript có thể tìm thấy cơ hội việc làm ở các vị trí như: lập trình web, lập trình phần mềm/ứng dụng, v.vv..
Về mức lương, Báo cáo Thị trường tuyển dụng 2022 và nhu cầu tuyển dụng 2023 của TopCV cho thấy, mức thu nhập của một lập trình viên C++ khá cao, tuy nhiên sẽ có sự thay đổi dựa vào số năm kinh nghiệm làm việc. Cụ thể, những nhân sự có 1 - 3 năm kinh nghiệm có mức thu nhập trung vị thấp là 15 triệu đồng/tháng, trung vị cao là 30 triệu đồng/tháng. Còn với những người có trên 3 năm kinh nghiệm, mức lương trung vị thấp là 30,5 triệu đồng và trung vị cao là 55 triệu đồng.
Ngôn ngữ lập trình C++
Là ngôn ngữ lập trình bậc trung, C++ khá đa dạng mẫu hình theo kiểu tự do. Ngôn ngữ C++ hỗ trợ trong công việc lập trình các thủ tục, dữ liệu hướng đối tượng, trừu tượng, lập trình đa hình. Ưu điểm của ngôn ngữ C++ là:
- Thân thiện, gần với máy tính;
- Tốc độ xử lý tốt;
- Có nhiều thư viện riêng;
- Là ngôn ngữ cơ bản mà lập trình viên cần học, nắm bắt.
Với sự ra đời của nhiều ngôn ngữ lập trình mới, không ít người hoài nghi và lo lắng về tính ứng dụng và cơ hội việc làm của ngôn ngữ lập trình C++. Tuy nhiên, điều này bạn hoàn toàn có thể an tâm bởi theo đánh giá của các chuyên gia trong lĩnh vực công nghệ thông tin, ngôn ngữ lập trình C++ vẫn là một trong những ngôn ngữ cơ bản và có tính ứng dụng cao. Bất kỳ ai muốn phát triển sự nghiệp với vị trí lập trình viên đều cần phải học ngôn ngữ lập trình C++.
Những người học ngôn ngữ lập trình C++ có thể tìm kiếm đa dạng công việc thuộc các vị trí như: Lập trình viên nhúng, lập trình AI, lập trình viên game, lập trình viên mobile, lập trình viên phần mềm, v.vv..
Về mức thu nhập, lập trình viên có kỹ năng C++ có thể nhận được một mức lương khá hấp dẫn. Theo Báo cáo về thị trường tuyển dụng năm 2022 và nhu cầu tuyển dụng 2023 của TopCV, nhà tuyển dụng có thể sẵn sàng trả mức lương đến 40 triệu đồng/tháng cho lập trình viên có kỹ năng về ngôn ngữ lập trình C++ nếu họ có kinh nghiệm trên 3 năm. Còn với những người có kinh nghiệm từ 1 - 3 năm, mức lương trung vị thấp là khoảng 15 triệu đồng/tháng và trung vị cao là khoảng 30 triệu đồng/tháng.
Ngôn ngữ lập trình Java
Là ngôn ngữ lập trình được phát triển bởi Sun Microsystems, Java cũng đang trở thành một trong những ngôn ngữ được sử dụng phổ biến hiện nay. Java đem lại cho lập trình viên những ưu điểm khi sử dụng như sau:
- Có thể thực hiện mở rộng nếu cần thiết, thích hợp với mọi yêu cầu từ các đối tượng người dùng khác nhau;
- Nền tảng riêng biệt nên có thể trở thành Bite Code độc lập, tiếp tục tự dịch, thực thi độc lập với những phần mềm hỗ trợ, từ đó giúp nâng cao được chất lượng của ngôn ngữ.
- Được sử dụng trong cộng đồng lớn;
- Tính bảo mật tương đối cao, không hề thua kém C#;
- Tốc độ xử lý của Java khá ấn tượng, thời gian xử lý nhanh chóng.
Ngôn ngữ lập trình Java là lựa chọn phù hợp
