Chất lượng phần mềm là một yếu tố vô cùng quan trọng, đảm bảo rằng sản phẩm phần mềm đáp ứng được yêu cầu và mong đợi của khách hàng. Trên thực tế, định nghĩa về chất lượng phần mềm có thể khác nhau tùy thuộc vào từng tổ chức và cá nhân. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu những định nghĩa phổ biến và quan trọng về chất lượng phần mềm.
Định nghĩa chất lượng phần mềm
Theo tiêu chuẩn IEEE(1991), chất lượng phần mềm được định nghĩa như sau:
-
Định nghĩa 1: Chất lượng phần mềm là mức độ mà một hệ thống, thành phần hệ thống hay tiến trình đáp ứng được yêu cầu đã được đặc tả.
-
Định nghĩa 2: Chất lượng phần mềm là mức độ mà một hệ thống, thành phần hệ thống hay tiến trình đáp ứng được yêu cầu và sự mong đợi của khách hàng hay người sử dụng.
Việc xác định yêu cầu phần mềm chính xác là một yếu tố quan trọng để đảm bảo chất lượng phần mềm. Tuy nhiên, việc xác định yêu cầu không luôn dễ dàng và có thể gặp phải nhiều khó khăn. Theo quan điểm của IEEE, việc xác định yêu cầu có thể dẫn đến những vấn đề tiềm tàng. Một khía cạnh cho rằng việc xác định yêu cầu không chính xác có thể dẫn đến sản phẩm không đáp ứng được yêu cầu và không đạt chất lượng. Quan điểm thứ hai cho rằng khách hàng thường không có kiến thức về công nghệ và có thể đưa ra những yêu cầu không thực tế hoặc thay đổi yêu cầu nhiều lần, gây khó khăn cho quá trình phát triển phần mềm.
Theo Pressman, chất lượng phần mềm là sự phù hợp của các yêu cầu cụ thể về hiệu năng và chức năng, các tiêu chuẩn phát triển phần mềm được ghi lại rõ ràng bằng tài liệu với các đặc tính ngầm định của tất cả các phần mềm được phát triển chuyên nghiệp. Định nghĩa này đề cập đến ba yếu tố quan trọng với chất lượng phần mềm:
- Các yêu cầu chức năng rõ ràng là nhân tố chính quyết định chất lượng đầu ra của phần mềm.
- Các tiêu chuẩn chất lượng phần mềm được ghi lại trong hợp đồng.
- Các đặc tính ngầm định cần được đáp ứng trong quá trình phát triển, ngay cả khi chúng không được ghi rõ trong hợp đồng.
Đảm bảo chất lượng phần mềm
Đảm bảo chất lượng phần mềm là quá trình hệ thống và lên kế hoạch các hành động cần thiết để đảm bảo rằng quá trình phát triển phần mềm đáp ứng đầy đủ yêu cầu chức năng kỹ thuật và quản lý theo lịch trình và trong giới hạn ngân sách. Định nghĩa này do Daniel Galin đề xuất.
Để đảm bảo chất lượng phần mềm, tổ chức phát triển phần mềm cần áp dụng các tiêu chuẩn và quy trình phát triển phù hợp, đồng thời cung cấp đầy đủ tài liệu và hướng dẫn cho nhóm phát triển. Các hoạt động kiểm thử và sửa lỗi cũng phải được thực hiện một cách tường minh và có kế hoạch.
Lỗi phần mềm và nguyên nhân gây lỗi
Lỗi phần mềm là sự không khớp giữa chương trình và đặc tả của nó. Tùy theo đặc điểm của lỗi, chúng có thể được phân loại thành ba dạng: lỗi sai, lỗi thiếu và lỗi thừa.
Có nhiều nguyên nhân gây ra lỗi phần mềm, bao gồm cả nguyên nhân chủ quan và khách quan. Một số nguyên nhân chủ quan gây lỗi phần mềm bao gồm định nghĩa yêu cầu bị lỗi, lỗi trong quá trình giao tiếp giữa khách hàng và nhà phát triển, lỗi thiết kế logic, lỗi lập trình, không tuân thủ các tài liệu hướng dẫn và tiêu chuẩn lập trình, thiếu sót trong quá trình kiểm thử, lỗi thủ tục, và lỗi về tài liệu.
Chi phí cho việc sửa lỗi phần mềm
Việc tìm và sửa lỗi phần mềm có thể tiến hành ở bất kỳ giai đoạn nào của vòng đời phần mềm. Tuy nhiên, việc tìm và sửa lỗi càng sớm càng tốt để tránh tăng chi phí. Theo như đồ thị từ tài liệu của Boehm, chi phí cho việc sửa lỗi phần mềm tăng theo hàm mũ. Vì vậy, việc tìm và sửa lỗi từ giai đoạn đầu sẽ giúp tiết kiệm chi phí và duy trì uy tín cho tổ chức phát triển phần mềm.
Qui trình xử lý lỗi phần mềm
Qui trình xử lý lỗi phần mềm bao gồm sáu bước chính:
- Bắt đầu: Phát hiện lỗi phần mềm.
- Đưa lỗi lên hệ thống quản lý lỗi.
- Gán lỗi cho nhân viên phát triển.
- Xử lý lỗi.
- Kiểm thử lại.
- Đóng lỗi.
Qui trình này giúp xác định, gán và sửa lỗi một cách cụ thể và có hệ thống. Mỗi bước trong quy trình đều có vai trò và trạng thái tương ứng.
Kết luận
Chất lượng phần mềm và đảm bảo chất lượng phần mềm đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển và vận hành phần mềm. Việc hiểu và áp dụng các tiêu chuẩn và quy trình để đảm bảo chất lượng phần mềm là cần thiết. Xử lý lỗi phần mềm cũng là một phần quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng phần mềm và duy trì uy tín của tổ chức phát triển phần mềm.
