Việc sử dụng các bài kiểm tra trong quy trình tuyển dụng ngày càng trở nên phổ biến trong các công ty hiện nay. Trước kia, việc tuyển dụng thường dựa trên một hoặc vài cuộc phỏng vấn. Tuy nhiên, để có thể hiểu rõ và đầy đủ về một cá nhân, một cuộc nói chuyện ngắn thực sự không đủ: ấn tượng ban đầu có thể đúng nhưng cũng có thể sai. Đánh giá thông qua phỏng vấn dễ gặp lỗi như: rủi ro cho ứng viên khi phải tham dự phỏng vấn vào một ngày đúng nhưng gặp vấn đề khác nhau như đau ốm hoặc sự cố cá nhân. Ngoài ra, việc đánh giá qua phỏng vấn có thể mắc phải lỗi chủ quan từ phía người phỏng vấn khi chỉ dựa trên một cuộc trò chuyện ngắn không thể đánh giá đúng chất lượng và trình độ của ứng viên, gây ra những nhận định thiếu tính khách quan. Vì lý do đó, người ta đã sử dụng các bài kiểm tra vì dù sao thì kết quả của bài kiểm tra cũng mang tính khách quan. Kết quả kiểm tra có độ chính xác dao động từ 20% đến 70%, phụ thuộc vào loại kiểm tra và mức độ chuyên môn của người thực hiện kiểm tra và cách sử dụng kiểm tra một cách hiệu quả nhất. Ngoài kiến thức chuyên môn, người sử dụng cần phải có kiến thức chuyên nghiệp về tâm lý để hiểu rõ về các mâu thuẫn bên trong các kết quả đưa ra và nên sử dụng kết hợp nhiều loại kiểm tra khác nhau để loại bỏ các kết quả không đáng tin cậy. Tùy vào các vị trí công việc mà người ta sử dụng các loại kiểm tra khác nhau. Dưới đây là các hình thức trắc nghiệm phổ biến:
Trắc Nghiệm IQ (Chỉ Số Thông Minh)
Loại bài kiểm tra này giúp đánh giá mức độ phát triển trí tuệ và trình độ học vấn của ứng viên. Có nhiều dạng kiểm tra cấu trúc trí tuệ theo các đặc điểm về tư duy toán học, tư duy ngôn ngữ, khái niệm không gian, trí nhớ,... Ngoài ra, còn có nhóm kiểm tra đặc biệt giúp xác định đặc điểm trí nhớ, dung lượng và tốc độ trí nhớ cũng như khả năng chú ý của mỗi người.
Trắc Nghiệm Năng Khiếu và Thiên Hướng Ngành Nghề
Loại kiểm tra này giúp đánh giá mức độ phù hợp của các đặc điểm tâm lý với các loại công việc và ngành nghề. Chẳng hạn, đối với nghề giáo viên, phiên dịch, chuyên viên quan hệ xã hội, thư ký, có thể sử dụng các kiểm tra khả năng vận dụng ngôn từ, khả năng nắm bắt suy nghĩ và lời nói của người khác, tư duy không gian và giải quyết vấn đề sáng tạo.
Trắc Nghiệm Tâm Lý và Tính Cách
Loại kiểm tra này giúp xác định các phẩm chất và đặc điểm cá nhân của từng người. Các kiểm tra này cung cấp thông tin về mức độ biểu hiện của từng đặc điểm tính cách hoặc dựa trên tổng thể biểu hiện của tính cách để xếp người đó vào một típ người nào đó. Có loại kiểm tra tổng hợp giúp đánh giá tổng quan về con người và cũng có các loại kiểm tra tập trung vào một đặc điểm cụ thể nào đó.
Trắc Nghiệm Cách Xử Sự Trong Các Mối Quan Hệ
Kết quả kiểm tra này cho biết phong cách giao tiếp, khả năng đi đến thoả thuận trong các tình huống căng thẳng, khả năng tương trợ và kỹ năng giao tiếp trong các tình huống khác nhau. Nhà tuyển dụng thường sử dụng kiểm tra về mức độ dễ va chạm của ứng viên, vì va chạm này khiến mối quan hệ trong nhóm trở nên phức tạp và chiếm hết thời gian làm việc của nhân viên.
Các Loại Kiểm Tra Về Phong Cách Lãnh Đạo
Các loại kiểm tra này giúp tìm hiểu động cơ phấn đấu trong công việc của người lãnh đạo, mức độ tự kiểm soát, sự tự chủ trong các tình huống, bản lĩnh và nhu cầu về thành tựu.
Trắc Nghiệm Trình Độ Chuyên Môn (hoặc Trình Độ Vận Dụng)
Các kiểm tra này đánh giá trình độ hiểu biết và kỹ năng thường được sử dụng trong tổ chức hoặc quá trình sơ tuyển của các công ty.
Đối với những ứng viên đã từng tham gia các bài kiểm tra trước đó, câu hỏi đặt ra là liệu họ có thể đánh dấu câu trả lời tốt trong các bài kiểm tra về tính cách hay không? Theo chuyên gia tâm lý K. Toroshina, việc này không ảnh hưởng đặc biệt. Các bài kiểm tra về trí tuệ thường giống như một kỳ thi, nhiều người thường cảm thấy hoang mang và lúng túng, trong khi các bài kiểm tra này đòi hỏi sự tập trung, ngay cả khi đã biết câu trả lời đúng trước. Thông thường, tất cả các bài kiểm tra này đều có giới hạn thời gian, nghĩa là cần phải thể hiện năng suất làm việc trong thời gian ngắn. Ngoài việc chỉ ra các đặc điểm về tư duy, các bài kiểm tra còn cho phép nhận xét về khả năng làm việc và tốc độ xử lý thông tin. Một người có tính cách đơn giản chắc chắn sẽ không thể đạt được chỉ số thông minh cao và thuyết phục, cũng như khó nhớ hết tất cả câu trả lời đúng trong các bài kiểm tra. Dù sao thì từ khía cạnh nào đó, cũng có thể đánh giá được con người: nếu một người đã biết trước câu trả lời, có nghĩa là anh ta đã dành thời gian và công sức để chuẩn bị, thu thập thông tin và tìm hiểu về chỉ số thông minh của bản thân.
