Cấu trúc rẽ nhánh Switch case trong C

Tìm hiểu về cấu trúc rẽ nhánh Switch case trong C

Cấu trúc rẽ nhánh có 2 loại, loại đầu tiên là Cấu trúc rẽ nhánh IF - ELSE trong C#, loại thứ hai chúng ta sẽ tìm hiểu ngay bây giờ - Cấu trúc rẽ nhánh Switch case trong C#.

Để hiểu rõ bài viết này, cần có kiến thức căn bản về các phần sau:

• Cấu trúc lệnh của C# viết trên nền Console Application.
• Cấu trúc nhập xuất của C# trên nền Console Application.
• BIẾN, KIỂU DỮ LIỆU, TOÁN TỬ trong C#.
• ÉP KIỂU TRONG C#.

Trong bài học này, chúng ta sẽ đi vào các vấn đề sau:

• Cấu trúc switch case dạng thiếu và dạng đủ.
• Ví dụ chương trình sử dụng cấu trúc switch case.

Cấu trúc switch case dạng thiếu và dạng đủ

Dạng thiếu

Cú pháp:

switch ()
{
   case : ;
   break;
   case : ;
   break;
   ...
   case : ;
   break;
}

Trong đó:

• switch, case là từ khóa bắt buộc.
• break là một lệnh nhảy
  • Ý nghĩa của nó là thoát ra khỏi cấu trúc, vòng lặp chứa nó (khái niệm về vòng lặp sẽ được trình bày trong bài Cấu trúc lặp Goto trong C#)
  • Ngoài break ra vẫn còn lệnh nhảy khác như goto nhưng ít được sử dụng (chi tiết về lệnh goto sẽ được trình bày trong bài Cấu trúc lặp Goto trong C#).
  • Vì trong cấu trúc switch...case chủ yếu chỉ sử dụng lệnh break nên mình cố tình để lệnh break vào trong cú pháp thay vì ghi chung chung là lệnh nhảy.
• phải là biểu thức trả về kết quả kiểu:
  • Số nguyên (int, long, byte, ...)
  • Ký tự hoặc chuỗi (char, string)
  • Kiểu liệt kê (enum, sẽ được trình bày trong bài Enum trong lập trình C#)
• với i = 1..n là giá trị muốn so sánh với giá trị của .
• với i = 1..n là câu lệnh muốn thực hiện khi tương ứng bằng với giá trị của .

Ý nghĩa: Duyệt lần lượt từ trên xuống dưới và kiểm tra xem giá trị của có bằng với đang xét hay không. Nếu bằng thì thực hiện tương ứng.

Lưu ý:

 phải có kiểu dữ liệu giống với kiểu dữ liệu của giá trị của biểu thức.
 có thể gồm nhiều câu lệnh và không nhất thiết phải đặt trong cặp dấu ngoặc nhọn { } nhưng tốt hơn bạn nên đặt trong cặp dấu { } để code được rõ ràng hơn.
Nếu case đang xét không rỗng (có lệnh để thực hiện) thì bắt buộc phải có lệnh nhảy (cụ thể là lệnh `break`) sau đó.

Ví dụ:

int k = 8;
switch (k)
{
   case 3:
      Console.WriteLine("HowKteam");
      break; // Vì case này có lệnh thực hiện nên phải có lệnh break
   case 9: // case này rỗng (không có lệnh thực hiện) nên không cần lệnh break
   case 10:
      Console.WriteLine("Free Education");
      break;
}

Lưu đồ sau sẽ minh họa cho các bạn cách thức hoạt động của cấu trúc switch...case dạng thiếu:

• Chú ý là trường hợp không có lệnh break như trong hình đồng nghĩa với việc case đó rỗng (không có câu lệnh thực hiện).
• Đối với case cuối cùng, dù có câu lệnh để thực hiện hay không, vẫn phải có lệnh break để thoát khỏi cấu trúc.

Ví dụ:

int k = 10;
switch (k) // giá trị biểu thức là giá trị của biến k (kiểu số nguyên)
{
   case 3: // các giá trị so sánh cũng là kiểu số nguyên
      Console.WriteLine("HowKteam"); // lệnh thực hiện nếu k = 3
      break; // lệnh thoát ra khỏi cấu trúc
   case 9:
      Console.WriteLine("Kteam"); // tương tự
      break;
   case 10:
      Console.WriteLine("Free Education"); // tương tự
      break;
}

Kết quả khi chạy chương trình trên là:

Dạng đủ

Cú pháp:

switch ()
{
   case : ;
   break;
   case : ;
   break;
   ...
   case : ;
   break;
   default: ;
   break;
}

Trong đó:

• switch, case, default là từ khóa bắt buộc.
• phải là biểu thức trả về kết quả kiểu:
  • Số nguyên (int, long, byte, ...)
  • Ký tự hoặc chuỗi (char, string)
  • Kiểu liệt kê (enum, sẽ được trình bày trong bài Enum trong lập trình C#)
• với i = 1..n là giá trị muốn so sánh với giá trị của .
• với i = 1..n là câu lệnh muốn thực hiện khi tương ứng bằng với giá trị của .
• là câu lệnh sẽ được thực hiện nếu giá trị không bằng với nào.

Ý nghĩa: Duyệt lần lượt từ trên xuống dưới và kiểm tra xem giá trị của có bằng với đang xét hay không. Nếu bằng thì thực hiện tương ứng. Nếu không bằng tất cả các thì sẽ thực hiện .

Lưu đồ sau sẽ minh họa cách thức hoạt động của cấu trúc switch...case...default:

Ví dụ:

int k = 8;
switch (k)
{
   case 3:
      Console.WriteLine("HowKteam");
      break;
   case 9:
      Console.WriteLine("Kteam");
      break;
   case 10:
      Console.WriteLine("Free Education");
      break;
   default: // Nếu không thỏa các trường hợp trên sẽ thực hiện lệnh sau đây
      Console.WriteLine("Connecting to HowKteam. . .");
      break;
}

Kết quả khi chạy chương trình trên là:

• Vì không tìm thấy case nào có giá trị bằng với giá trị biến k nên sẽ thực hiện câu lệnh trong default. Do đó màn hình in ra “Connecting to HowKteam. . .”.

Ví dụ chương trình sử dụng cấu trúc switch case

Ví dụ: Viết chương trình tính năm âm lịch từ năm dương lịch đã nhập.

Thuật toán tính năm âm lịch:

• Năm âm lịch = Can + Chi. Vì thế cần tính được Can và Chi sau đó ghép lại là xong.
• Tính Can bằng cách:
  • Tìm phần dư của phép chia năm dương lịch cho 10.
  • Tra bảng sau để tìm ra Can tương ứng.

• Tìm Chi bằng cách:
  • Tìm phần dư của phép chia năm dương lịch cho 12.
  • Tra bảng sau để tìm ra Chi tương ứng:

• Nối Can và Chi lại để được kết quả.

Các bạn tham khảo đoạn chương trình sau:

int Year; // Biến chứa giá trị năm cần tính.
string Can = "", Chi = ""; // Biến chứa kết quả.

Console.Write("Mời bạn nhập một năm bất kỳ: ");
Year = Int32.Parse(Console.ReadLine()); // Nhập năm dương lịch và ép kiểu về kiểu số nguyên

switch (Year % 10) // Tìm Can như thuật toán đã trình bày
{
   case 0: // Mỗi case này tương ứng một kết quả cần tra cứu trong bảng tra cứu Can
      Can = "Canh"; // Giá trị tương ứng với mỗi case
      break;
   case 1:
      Can = "Tan";
      break;
   case 2:
      Can = "Nham";
      break;
   case 3:
      Can = "Quy";
      break;
   case 4:
      Can = "Giap";
      break;
   case 5:
      Can = "At";
      break;
   case 6:
      Can = "Binh";
      break;
   case 7:
      Can = "Dinh";
      break;
   case 8:
      Can = "Mau";
      break;
   case 9:
      Can = "Ky";
      break;
}

switch (Year % 12) // Tìm Chi như thuật toán đã trình bày
{
   case 0: // Mỗi case này tương ứng một kết quả cần tra cứu trong bảng tra cứu Chi
      Chi = "Than"; // Giá trị tương ứng với mỗi case
      break;
   case 1:
      Chi = "Dau";
      break;
   case 2:
      Chi = "Tuat";
      break;
   case 3:
      Chi = "Hoi";
      break;
   case 4:
      Chi = "Ty";
      break;
   case 5:
      Chi = "Suu";
      break;
   case 6:
      Chi = "Dan";
      break;
   case 7:
      Chi = "Meo";
      break;
   case 8:
      Chi = "Thin";
      break;
   case 9:
      Chi = "Ti";
      break;
   case 10:
      Chi = "Ngo";
      break;
   case 11:
      Chi = "Mui";
      break;
}

Console.WriteLine("Năm {0} có năm âm lịch là: {1} {2}", Year, Can, Chi); // Nối Can và Chi lại để được năm âm lịch
Console.ReadLine();

Kết quả khi chạy chương trình trên là:

• Ở ví dụ trên, mình đã bỏ qua việc kiểm tra dữ liệu nhập vào có đúng hay không, nên các bạn có thể áp dụng kiến thức đã học để thực hiện (tham khảo ví dụ trong Cấu trúc rẽ nhánh IF ELSE trong C#).

Bài tập tham khảo

Tương tự phần bài tập của bài Cấu trúc rẽ nhánh IF ELSE trong C#, nhưng sử dụng cấu trúc Switch case.

Hãy khoe thành quả của bạn vào fanpage hoặc phần bình luận nhé.

Kết luận

Nội dung bài này giúp các bạn nắm được:

• Cấu trúc switch case dạng thiếu và dạng đủ.
• Viết chương trình sử dụng cấu trúc switch case.

Bài học sau chúng ta sẽ cùng tìm hiểu một khái niệm tiếp theo đó là Kiểu dữ liệu OBJECT trong C#.

Cảm ơn các bạn đã theo dõi bài viết. Hãy để lại bình luận hoặc góp ý của mình để phát triển bài viết tốt hơn. Đừng quên “Luyện tập - Thử thách - Không ngại khó”.

Thảo luận

Nếu bạn có bất kỳ khó khăn hay thắc mắc gì về khóa học, đừng ngần ngại đặt câu hỏi trong phần BÌNH LUẬN bên dưới hoặc trong mục HỎI & ĐÁP trên thư viện Howkteam.com để nhận được sự hỗ trợ từ cộng đồng.