Ở bài viết này, chúng ta sẽ cùng B Coaching khám phá cách sử dụng Business Model Canvas để thiết kế mô hình kinh doanh cho doanh nghiệp. Hãy cùng đọc sơ qua vài khái niệm trước khi đi vào các bước hướng dẫn chi tiết.
Business Model Canvas - Khung Mô Hình Kinh Doanh là gì?
Business Model Canvas, còn được gọi là Khung Mô hình kinh doanh, bao gồm 9 thành phần riêng biệt. Chín thành phần này kết hợp với nhau để tạo ra một lợi thế cạnh tranh đặc biệt. Mô hình kinh doanh cũng đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá chiến lược Truyền thống số (Digital Strategy). Đây là một mô hình rất dễ hiểu và dễ phân tích. Nó cung cấp một bộ khung (framework) mà các nhà quản lý có thể sử dụng để phát triển mô hình mới. Việc làm mới mô hình kinh doanh thường là điều mà hầu hết các công ty muốn thực hiện để phù hợp với xu hướng hiện tại. Và Khung mô hình kinh doanh là một cách sáng tạo để khám phá các cơ hội kinh doanh mới.
Tại sao chúng ta nên sử dụng Khung Mô hình kinh doanh?
Khung Mô hình kinh doanh là một công cụ phổ biến với các doanh nhân và nhà quản lý. Có 3 lý do nổi bật khiến nó trở nên quan trọng:
- Tập trung: Khung Mô hình kinh doanh giúp tập trung vào điều quan trọng nhất trong kinh doanh. Nhìn vào Khung Mô hình kinh doanh, chúng ta có thể nhanh chóng đánh giá xem mô hình kinh doanh này có đáng để đầu tư hay không.
- Tính linh hoạt: Mỗi khi có ý tưởng mới, chúng ta dễ dàng điều chỉnh nó. Khi thảo luận giữa nhiều phòng ban khác nhau, ý tưởng mới thường xuất hiện và chúng ta có thể dễ dàng điều chỉnh chúng bằng các mẩu giấy note.
- Tính minh bạch: Khung Mô hình kinh doanh giúp nhóm dễ dàng tham khảo và tranh luận với nhau về các vấn đề như tài chính, phân khúc và đối tác.
Điểm mạnh và yếu của Khung Mô hình kinh doanh
Điểm mạnh:
- Tập trung vào sự phù hợp của vấn đề-giải pháp.
- Xác định các thành phần kinh doanh chính.
- Logic.
- Công cụ hỗ trợ thảo luận, tranh luận và nghiên cứu sâu hơn.
- Dễ hiểu.
Điểm yếu:
- Mô hình Kinh doanh KHÔNG phải là một chiến lược.
- Không tính đến thị trường/ đối thủ cạnh tranh.
- Không tính đến tính bền vững - thiếu tầm nhìn vĩ mô.
- Không thể hiện các bên liên quan khác khi tham gia vào mô hình kinh doanh.
- Nếu bạn là một công ty khởi nghiệp, bạn có thể muốn sử dụng Mô hình kinh doanh tinh gọn để thay thế.
- Chưa thể hiện được mối liên kết qua lại giữa các thành phần trong khung. Bạn có thể sử dụng Business Model Map để thay thế.
Khám phá các yếu tố chính trong Khung Mô hình kinh doanh
Các yếu tố sau đây cung cấp một cái nhìn tổng quan về các động lực kinh doanh chính:
- Phân khúc khách hàng: Khách hàng là ai? Họ nghĩ gì? Xem? Cảm thấy? Làm gì?
- Giải pháp giá trị: Điều gì hấp dẫn về Giải pháp giá trị của bạn? Tại sao khách hàng phải mua, sử dụng?
- Kênh: Các giải pháp giá trị của bạn được quảng bá, bán và phân phối như thế nào? Tại sao?
- Mối quan hệ khách hàng: Làm thế nào để bạn Tương tác với khách hàng thông qua hành trình của họ?
- Dòng Doanh thu: Làm thế nào để doanh nghiệp kiếm được doanh thu từ các giá trị đề xuất?
- Các hoạt động chính: Doanh nghiệp làm gì để đưa ra giải pháp giá trị của mình?
- Nguồn lực chính: Các nguồn lực chính nào mà doanh nghiệp sử dụng để cạnh tranh?
- Đối tác chính: Điều gì khiến công ty không thể tập trung vào các Hoạt động chính của mình?
- Cấu trúc chi phí: Các yếu tố thúc đẩy chi phí chính của doanh nghiệp là gì? Chúng được liên kết với doanh thu như thế nào?
Hướng dẫn sử dụng Business Model Canvas
Business Model Canvas (BMC) cung cấp cho bạn một cách có cấu trúc để thiết kế một doanh nghiệp. Mục đích là tạo ra một mô hình kinh doanh độc nhất và cạnh tranh trên thị trường. Đó là cách lý tưởng để kiểm tra doanh nghiệp một cách logic về lý do tại sao khách hàng sẽ mua sản phẩm hoặc dịch vụ của bạn. Nó cũng cung cấp cách để kết hợp tất cả các yếu tố khác nhau thành một, nhằm tạo ra một cách nhìn tổng quát và có liên kết giữa cấu trúc chi phí, các đề xuất giá trị, phân khúc khách hàng và lợi nhuận.
Làm thế nào để bắt đầu?
- Xác định mục tiêu tổng thể của doanh nghiệp
- Bước đầu tiên là in ra một số bản của Business Model Canvas và mua thêm giấy note.
- Điền vào giấy note và dán nó vào các ô của từng thành phần, sau đó bắt đầu suy nghĩ về cách làm thế nào để các 9 thành phần này kết hợp với nhau và liệu chúng có ý nghĩa hay không.
- Giữ các phiên bản Business Model Canvas mà bạn đã làm, từ đó bạn có thể tham khảo lại các ý tưởng và xem mô hình của bạn đã tiến triển như thế nào.
Những cách khác nhau để sử dụng Business Model Canvas?
Khung Mô Hình Kinh Doanh không chỉ giúp bạn phân tích và sáng tạo mô hình kinh doanh của bạn, mà còn phân tích các đối thủ cạnh tranh tiềm năng. Nếu bạn không hiểu thị trường, làm sao để biết mô hình kinh doanh của bạn có độc đáo và khó nhân rộng?
“Hãy nhớ rằng đôi khi cơ cấu chi phí khác nhau cũng có thể tạo ra sự khác biệt lớn trong thị trường” - Aldi vs Sainsbury’s. Do đó, việc sử dụng Business Model Canvas trên một công ty cụ thể có thể giúp bạn xây dựng ý tưởng của riêng mình để cạnh tranh.
Bước 1: Phân khúc khách hàng
- Điều này nghe có vẻ hiển nhiên, nhưng khi đi vào chi tiết, nhiều người chỉ nói đến khách hàng mà không xác định được cụ thể họ là ai. Và kết quả là tất cả vẫn chỉ là những khái niệm tổng quát, không rõ ràng.
- Hiểu rõ đối tượng mà bạn đang nhắm đến cho doanh nghiệp của mình là yếu tố quan trọng để thành công. Ví dụ, Giám đốc nhân sự - Họ là một nhóm người cụ thể mà chúng ta có thể xác định được chính xác họ là ai và vai trò của họ là gì.
- Chia nhỏ thành phần khách hàng để tạo ra một hành trình khách hàng tuyệt vời.
Bước 2: Giải pháp giá trị
- Xây dựng các giải pháp giá trị cụ thể dựa trên các vấn đề hoặc nhu cầu khách hàng mà bạn đã xác định.
- Điều quan trọng là phải trả lời câu hỏi : lợi ích mà bạn cung cấp là gì, cho ai và bằng cách nào.
Bước 3: Kênh
- Xác định các kênh bạn sẽ sử dụng để tiếp cận khách hàng.
- Kênh là một phương tiện quan trọng để làm cho khách hàng biết đến sản phẩm và kiểm tra sự phù hợp của giải pháp giá trị với họ.
Bước 4: Quan hệ khách hàng
- Xác định cách phát triển mối quan hệ với khách hàng.
- Vạch ra các giải pháp giá trị của bạn sẽ được phân phối và liên kết chặt chẽ với hành trình khách hàng.
Bước 5: Dòng doanh thu
- Tính toán nguồn doanh thu tiềm năng cho từng phân khúc khách hàng.
- Tập trung vào phân khúc Khách hàng chính .
Bước 6: Các hoạt động chính
- Định rõ những hoạt động cần thiết để truyền tải giải pháp giá trị đến khách hàng.
- Với doanh nghiệp dịch vụ, cần tập trung vào việc nâng cao trải nghiệm khách hàng.
Bước 7: Nguồn lực chính
- Đánh giá các nguồn lực chủ chốt của bạn, quyết định đến sự thành công của mô hình kinh doanh.
Bước 8: Đối tác chính
- Liên kết các hoạt động chính với các đối tác chính.
- Đây là cách biểu thị đối tác nào đang thực hiện các hoạt động chính cho bạn.
Bước 9: Cấu trúc chi phí
- Đánh giá cách các hoạt động chính ảnh hưởng đến chi phí và tính phù hợp của chúng với giải pháp giá trị chính.
- Xác định mức độ linh hoạt và ổn định của chi phí.
Bước 10: Đánh giá
Cuối cùng, hãy đánh giá mô hình kinh doanh của bạn bằng cách đặt ra các câu hỏi:
- Chiến dịch có hợp lý không?
- Có thể tốt hơn không?
- Các thành viên trong nhóm có hiểu và đồng ý không? Có ý kiến bổ sung gì không?
- Đánh giá và cập nhật ít nhất mỗi quý.
Bước cuối cùng, hãy xem xét khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp của bạn và xem liệu nó có thể duy trì lợi thế cạnh tranh lâu dài hay không.
Chúc mừng bạn đã thực hiện được mô hình kinh doanh của mình! Bài viết này chỉ là hướng dẫn sơ lược về cách sử dụng Business Model Canvas. Nếu bạn muốn khám phá thêm và tìm hiểu chi tiết hơn, hãy tham gia khóa học Cạnh tranh bằng Mô hình kinh doanh của B Coaching.
