Mô hình kinh doanh là hướng dẫn cho mỗi công ty và doanh nghiệp. Trước khi bắt đầu kinh doanh, việc tạo ra một mô hình kinh doanh phù hợp là điều cần thiết. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về mô hình kinh doanh và cung cấp những gợi ý để tạo ra một mô hình kinh doanh độc đáo.
1. Tầm quan trọng của mô hình kinh doanh
Mô hình kinh doanh đóng vai trò cực kỳ quan trọng đối với một công ty, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp mới. Nó xác định vị trí của công ty trên thị trường và đề ra những hành động cần thực hiện để đạt được mục tiêu. Mô hình kinh doanh có thể xem như "ADN" của doanh nghiệp, định hướng thành công cho công ty trong tương lai.
Một công ty mới thành lập cần tạo ra một mô hình kinh doanh riêng cho mình, đặc biệt là khi chuẩn bị tiến vào thị trường mới. Điều này giúp đánh giá tiềm năng của một sản phẩm mới hoặc chiến lược liên doanh và để nó có giá trị trong thị trường hiện tại. Một mô hình kinh doanh vững chắc làm cho các công ty và thương hiệu chịu trách nhiệm với những gì họ đang làm và tài nguyên họ tiêu thụ.
2. Các thành phần chính của mô hình kinh doanh
Mỗi công ty cần có một cách tiếp cận cơ bản để tiếp thị và tạo ra giá trị thực sự cho khách hàng, nhân viên và đối tác. Mô hình kinh doanh thường bao gồm thông tin về Khách hàng mục tiêu , thị trường, sức mạnh và thách thức của tổ chức, các yếu tố thiết yếu của sản phẩm và cách thức bán hàng.
Dưới đây là chi tiết các thành phần chính trong hầu hết các mô hình kinh doanh:
- Vấn đề: Các vấn đề cụ thể mà khách hàng đang gặp phải.
- Giải pháp: Cách công ty đáp ứng nhu cầu của khách hàng.
- Tài nguyên chính: Tài sản vật chất, trí tuệ, nguồn nhân lực và tài chính tại công ty.
- Phân khúc khách hàng: Khách hàng mục tiêu.
- Đề xuất giá trị duy nhất: Nguyên nhân khách hàng sẵn sàng mua sản phẩm của công ty.
- Bối cảnh cạnh tranh: Lựa chọn thay thế mà khách hàng có thể sử dụng.
- Lợi thế cạnh tranh: Đặc điểm không dễ dàng sao chép hoặc mua ở nơi khác.
- Kênh bán hàng: Cách tiếp cận khách hàng.
- Luồng doanh thu: Cách tạo thu nhập.
- Mô hình doanh thu: Cách tạo lợi nhuận.
- Đối tác chính: Đối tác và nhà cung cấp quan trọng.
- Cấu trúc chi phí: Chi phí của công ty và ảnh hưởng đến giá cả.
- KPI chính: Cách đo lường thành công của công ty.
Tùy thuộc vào sự trưởng thành của công ty và sản phẩm, mô hình kinh doanh thực tế có thể không quá phức tạp hoặc giải quyết từng thành phần chi tiết. Mục tiêu là đưa ra một tầm nhìn chiến lược và mạnh mẽ, đánh giá khách quan những gì có thể và những thách thức nào sẽ phải đối mặt.
3. Cách tạo một mô hình kinh doanh khác biệt
Trong kinh doanh, việc sử dụng các công cụ khác nhau để thiết lập chiến lược và xem xét cơ hội trong tương lai là điều cần thiết. Dưới đây là một số khung và phương pháp phổ biến được sử dụng ngày nay.
3.1. Kế hoạch kinh doanh
Kế hoạch kinh doanh là một tài liệu mô tả vấn đề, cơ hội và giải pháp của công ty trong bối cảnh dự báo từ 2 đến 5 năm về chi phí, doanh thu và lợi nhuận. Nó tập trung chi tiết hơn so với mô hình kinh doanh.
3.2. Ma trận thị phần tăng trưởng
Ma trận thị phần tăng trưởng bao gồm ma trận danh mục sản phẩm, Boston Box và ma trận BCG. Nó giúp xem xét danh mục sản phẩm và tìm cơ hội tăng trưởng, hỗ trợ công ty nhìn nhận các sản phẩm cần đầu tư và ngừng đầu tư.
3.3. Đường tăng trưởng
Mô hình 3 đường tăng trưởng được phát triển bởi McKinsey & Company. Nó đại diện cho duy trì và bảo vệ phần cốt lõi, cơ hội mới và ý tưởng phát triển.
3.4. Mô hình 5 yếu tố cạnh tranh của Porter
Mô hình này giúp phân tích môi trường cạnh tranh cho sản phẩm hoặc dịch vụ. Nó tập trung vào lợi nhuận qua các yếu tố từ đối thủ cạnh tranh và khách hàng, nhà cung cấp.
3.5. Mô hình doanh thu
Mô hình doanh thu mô tả cách công ty tạo ra doanh thu từ sản phẩm hoặc dịch vụ. Ví dụ bao gồm đăng ký, trả tiền mỗi lần sử dụng, dựa trên quảng cáo.
3.6. Mô hình SWOT
Mô hình SWOT sử dụng các yếu tố bên trong và bên ngoài để xác định giá trị của một cơ hội hoặc mục tiêu đã xác định.
4. Ví dụ - Mô hình kinh doanh Canvas
Mô hình kinh doanh Canvas , hay Business Model Canvas, là công cụ xây dựng mô hình kinh doanh hiện đại được thiết kế bởi Alexander Osterwalder và Yves Pigneur. Mô hình này giúp hợp nhất các hoạt động kinh doanh bằng cách minh họa các tiêu chí đánh đổi tiềm năng. Nhiều công ty hàng đầu như Google và Facebook đã áp dụng mô hình này để quản lý chiến lược và tạo ra sự phát triển mới.
Mô hình kinh doanh Canvas gồm 9 yếu tố chính:
- Phân khúc Khách hàng chính .
- Mục tiêu giá trị.
- Kênh phân phối và truyền thông.
- Quan hệ khách hàng.
- Doanh thu dự kiến.
- Tài nguyên chính.
- Hoạt động chính.
- Đối tác chính.
- Cơ cấu chi phí.
Mô hình Canvas tập trung vào nội dung và chiến lược của công ty, dễ dàng chỉnh sửa và rõ ràng hơn so với các mô hình truyền thống.
Xây dựng mô hình kinh doanh là một phần quan trọng của việc thiết lập chiến lược kinh doanh. Nó đòi hỏi suy nghĩ sâu sắc về các giả định cốt lõi về việc tạo ra giá trị và mục tiêu của công ty. Và vì định dạng tóm tắt, nó đòi hỏi phải chắt lọc những ý tưởng cốt lõi về tương lai của doanh nghiệp với bản chất của mô hình kinh doanh.
Đừng ngần ngại nhận sự tư vấn từ các chuyên gia thương hiệu. Hãy để Sao Kim Branding hỗ trợ bạn trong việc khởi đầu mạnh mẽ hơn.
Ảnh minh họa: 
(Mô hình kinh doanh 3 đường tăng trưởng của McKinsey & Company)
Bài viết được đăng bởi Sao Kim Branding
Theo dõi các bài viết chất lượng từ Sao Kim tại:
- Blog Sao Kim, Cẩm Nang Sao Kim
- Facebook: Sao Kim Branding
- Case study Behance: Sao Kim Branding
