Bài viết này sẽ tập trung vào việc định nghĩa và hướng dẫn về Mục tiêu giảng dạy trong giáo dục phổ thông. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng sẽ giới thiệu về việc xác định ba lĩnh vực chính trong giáo dục phổ thông.
Mục tiêu giảng dạy: Định nghĩa
Mục tiêu cơ bản/cuối cùng: Đây là mục đích chung của giáo dục, không chỉ được quan sát trong bối cảnh lớp học. Ví dụ: Học sinh có thói quen tốt trong rèn luyện sức khoẻ, hành vi lịch sự và có văn hoá khi bỏ phiếu tín nhiệm, hay có thái độ, chủ kiến cũng như tư duy có phán đoán về các tác phẩm nghệ thuật hay văn học.
Mục tiêu trước mắt (hay còn gọi là mục tiêu ngắn hạn): Để đánh giá một mục tiêu cơ bản/cuối cùng, chúng ta cần phải lập ra các mục tiêu trước mắt, mục tiêu này có thể đo lường được và quan sát được. Ví dụ: Học sinh tham gia đầy đủ các buổi tập thể dục chung của lớp, học sinh không bỏ phiếu trắng khi bầu lớp trưởng, học sinh cảm nhận được thân phận của người phụ nữ trong chế độ phong kiến qua phân tích đoạn thơ “Thuý Kiều ở Lầu Ngưng Bích”.
Mục tiêu chung và mục tiêu cụ thể: Mục tiêu chung tương tự như mục tiêu cơ bản/cuối cùng, nhưng thường có một vài điểm so sánh và lập lại ở mức độ cao hơn theo các cấp độ lớp học (ví dụ: phát triển kĩ năng đọc). Mục tiêu cụ thể thường có tính duy nhất, không lập lại đối với từng khoá/bậc/lớp học khác nhau và thường được phát biểu dưới dạng kết quả đầu ra mà chúng ta mong đợi học sinh phải đạt được.
Xác định 3 lĩnh vực chính trong giáo dục phổ thông
Theo Oliva (1997), để xác định Mục tiêu học tập và giảng dạy, cần phải trả lời các câu hỏi sau:
-
Ở giai đoạn xác định mục tiêu giảng dạy cụ thể và học tập, giáo viên cần quyết định có nên định rõ chủ đề hay xác định năng lực, có nên mô tả những nét nổi bật của mục tiêu của giáo viên hay của học sinh, có nên theo đuổi sự thông thạo về nội dung hay chỉ đơn giản là chỉ biết qua tài liệu và nên đặt sự chú trọng của mục tiêu chung của việc hướng dẫn theo nhóm hay đến từng cá nhân.
-
Bất kỳ hoạt động lập kế hoạch giảng dạy nào cũng nên bao gồm việc xác định mục tiêu chung và mục tiêu của việc giảng dạy, lựa chọn các chiến lược giảng dạy và chọn các phương pháp để đánh giá kết quả học tập.
Thông qua việc xác định các mục tiêu chung và mục tiêu giảng dạy, chúng ta có thể tạo ra sự rõ ràng và thực tế trong giáo dục phổ thông. Điều này đòi hỏi chúng ta phải có cơ sở từ nhu cầu của xã hội, cộng đồng và nhiệm vụ của nhà trường phổ thông cũng như giáo viên, và chuyển đổi các nhu cầu đó thành mục tiêu chung và mục tiêu cụ thể trong Chương trình giảng dạy .
Đối với giáo viên và các bậc học khác, việc tham khảo và áp dụng các nghiên cứu về xác định mục tiêu giảng dạy là rất cần thiết. Chúng ta hy vọng rằng việc giới thiệu các nghiên cứu này đến các nhà giáo dục Việt Nam sẽ giúp xây dựng các mục tiêu giáo dục phổ thông trở nên rõ ràng và thực tế hơn.
Tài liệu tham khảo:
- Oliva, Peter. "Phát triển Chương trình" (Developing the Curriculum). New York, Longman, 1997.
