Python là một ngôn ngữ lập trình phổ biến và dễ học. Với nhiều cách học và tài liệu tham khảo, việc bắt đầu có thể khá khó khăn. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu cách bắt đầu học Python theo cách dễ hiểu và nhanh chóng.
Giới thiệu về Python
Python có nguồn gốc từ nhiều ngôn ngữ lập trình khác nhau như C, c+ +, Unix shell, v.v. Điều này làm cho Python trở nên đa dạng và mạnh mẽ. Tuy nhiên, Python cũng rất dễ học với triết lý cơ bản: "Đẹp hơn xấu, rõ ràng hơn ẩn ý, đơn giản hơn phức tạp, phức tạp ít tốt hơn phức tạp nhiều, số lượng code có khả năng đọc." Điều này đặc biệt phù hợp với người mới học lập trình.
Python sử dụng các từ khóa tiếng Anh thường xuyên, làm cho code dễ đọc và hiểu. Ngoài ra, Python sử dụng thụt đầu dòng để nhóm các câu lệnh thành các "khối" mã, tạo ra code có bố cục trực quan gọn gàng.
Cài đặt Python
Để lập trình Python, trước tiên bạn cần cài đặt nó trên hệ điều hành của bạn.
Windows
- Bước 1: Truy cập python.org/downloads và tải phiên bản phù hợp với hệ điều hành của bạn.
- Bước 2: Sau khi tải xuống, cài đặt như các phần mềm thông thường.
- Bước 3: Sau khi cài đặt xong, Python sẽ được cài đặt trong thư mục mặc định trên ổ C.
Linux
Đối với Ubuntu 20, Python đã được cài sẵn. Bạn có thể kiểm tra bằng cách chạy lệnh python3 -V.
Với các phiên bản cũ hơn, bạn có thể cài đặt Python bằng lệnh sau:
sudo apt update sudo apt install software-properties-common sudo add-apt-repository ppa:deadsnakes/ppa sudo apt updateLập trình Python đầu tiên
Trước khi bắt đầu lập trình Python, bạn cần chọn một trình soạn thảo. Có nhiều lựa chọn như IDLE (Python's Integrated Development Environment) hoặc Visual Studio Code.
Sau khi cài đặt Python, bạn sẽ có một biểu tượng IDLE và một cửa sổ console. Bạn có thể sử dụng IDLE để lập trình trực quan hoặc sử dụng cửa sổ console để chạy các lệnh.
Bạn có thể thực hiện một số phép toán đơn giản trong cửa sổ console:
2 + 2 5 * 3 10 - 4Sử dụng Visual Studio Code
Visual Studio Code là một trình soạn thảo phổ biến và tiện lợi. Bạn có thể dễ dàng lập trình Python trên nó. Sau khi cài đặt, bạn có thể tìm kiếm và cài đặt plugin Python để tăng tính năng lập trình Python của bạn.
Chương trình đầu tiên
Một chương trình đầu tiên khi học một ngôn ngữ lập trình thường là in ra một thông điệp chào mừng. Hãy thử với Python:
print('Hello World!')Sau khi gõ và chạy chương trình, bạn sẽ nhìn thấy kết quả "Hello World!".
Chơi với biến
Trong Python, dữ liệu được lưu trữ trong biến bằng toán tử gán =.
Ví dụ, để lưu giá trị số 8 trong biến có tên là "a", bạn chỉ cần gán như sau:
a = 8 print(a)Kết quả sẽ là số 8. Biến cũng có thể được gán giá trị khác trong quá trình chương trình chạy.
Bạn cũng có thể khởi tạo nhiều biến cùng một giá trị ban đầu bằng cách sử dụng một chuỗi phép gán =:
a = b = c = 8Ngoài ra, bạn có thể khởi tạo các biến với các giá trị khác nhau bằng cách sử dụng dấu phẩy:
a, b, c = 1, 2, 3 
Nhập dữ liệu từ người dùng
Python cung cấp hàm input() để nhận dữ liệu nhập từ người dùng.
Ví dụ, bạn có thể sử dụng hàm input() để yêu cầu người dùng nhập tên:
user = input('I am Python. What is your name? : ') print('Welcome', user)Bạn cũng có thể yêu cầu người dùng nhập các giá trị khác:
lang = input('Favourite programming language? : ') print(lang, 'Is', 'Fun', sep=' * ', end='\n')Chạy chương trình và nhập tên và ngôn ngữ lập trình yêu thích của bạn. Kết quả sẽ xuất hiện trên màn hình.
Sửa lỗi
Trong quá trình lập trình Python, có ba loại lỗi thường gặp: lỗi cú pháp (Syntax Error), lỗi runtime (Runtime Error) và lỗi ngữ nghĩa (Semantic Error). Để sửa lỗi, bạn cần hiểu và nhận ra loại lỗi xảy ra.
- Lỗi cú pháp xảy ra khi trình thông dịch gặp mã không tuân theo quy tắc ngôn ngữ Python. Ví dụ, dấu ngoặc kép bị thiếu xung quanh một chuỗi. Để sửa lỗi này, bạn chỉ cần sửa code và chạy lại.
- Lỗi runtime xảy ra khi chương trình gặp lỗi trong quá trình thực thi. Ví dụ, một biến không được khai báo hoặc sử dụng sai tên biến. Để sửa lỗi này, bạn cần kiểm tra lại code và sửa lỗi phù hợp.
- Lỗi ngữ nghĩa xảy ra khi chương trình hoạt động không như mong muốn. Ví dụ, thứ tự ưu tiên trong biểu thức sai. Để sửa lỗi này, bạn cần xác định nguyên nhân và chỉnh sửa code tương ứng.
Tổng kết
- Python là một ngôn ngữ lập trình cấp cao dễ học.
- Python sử dụng thụt lề để nhóm các câu lệnh thành các khối mã.
- Python 3.x là phiên bản mới nhất và nên được sử dụng.
- Bạn có thể viết code Python trong trình soạn thảo văn bản đơn giản hoặc sử dụng Visual Studio Code.
- Hàm
print()dùng để xuất kết quả ra màn hình. - Biến trong Python có thể chứa bất kỳ kiểu dữ liệu nào.
- Hàm
input()dùng để nhận giá trị đầu vào từ người dùng. - Lỗi là chuyện thường tình trong lập trình Python, bạn cần biết và sửa lỗi một cách cẩn thận.
Hãy bắt đầu học Python và khám phá thêm về ngôn ngữ lập trình thú vị này!
