Rủi ro luôn tiềm ẩn và đi kèm trong quá trình kinh doanh của doanh nghiệp. Để đạt được thành công, việc nắm bắt thị trường và xây dựng chiến lược không đủ, nhà quản trị cần có kế hoạch quản trị rủi ro để ứng phó nhanh chóng và giảm thiểu thiệt hại không đáng có. Hãy cùng tìm hiểu top 10 rủi ro kinh doanh thường gặp và biện pháp quản trị rủi ro trong bài viết dưới đây!
1. Rủi ro kinh doanh là gì? Tầm quan trọng trong DN
1.1 Khái niệm rủi ro kinh doanh
Rủi ro kinh doanh là tổng thiệt hại về mặt tài chính, thị trường, nhân sự,… gây ảnh hưởng tiêu cực và tổn thất đến hoạt động kinh doanh cũng như mục tiêu của một doanh nghiệp[^1^].
Đa phần trong các doanh nghiệp ngày nay thường mắc phải rủi ro tài chính là chủ yếu, như rủi ro về thay đổi lãi suất, biến động giá cả, thất thoát về tài sản… Những rủi ro trong kinh doanh sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển và quá trình tăng trưởng kinh tế của doanh nghiệp. Nếu thiệt hại của rủi ro đó quá lớn, doanh nghiệp có thể sẽ bị phá sản[^1^].
1.2 Tầm quan trọng của việc quản lý rủi ro trong kinh doanh
Việc quản trị rủi ro kinh doanh đóng một vai trò quan trọng đối với sự thành công và phát triển của một tổ chức. Dưới đây là một số tầm quan trọng của việc quản lý rủi ro trong kinh doanh:
- Bảo vệ tài sản và nguồn vốn của doanh nghiệp khỏi các tác động tiêu cực như đảm bảo sự an toàn của tài sản vật lý, dự trữ tài chính để đối phó với khả năng mất mát và giảm thiểu các rủi ro tài chính.
- Tối ưu hóa quản lý chi phí liên quan đến bảo hiểm và các biện pháp đối phó với rủi ro giúp tăng khả năng sinh lời và cải thiện lợi nhuận.
- Giảm thiểu thiệt hại và gián đoạn hoạt động kinh doanh đồng nghĩa với việc duy trì tính liên tục của sản xuất, cung ứng và dịch vụ cho khách hàng.
- Xây dựng lòng tin và danh tiếng thể hiện sự chuyên nghiệp và trách nhiệm của doanh nghiệp từ đó xây dựng lòng tin từ phía khách hàng, cổ đông và các đối tác kinh doanh.
- Tạo cơ hội phát triển bằng việc hiểu rõ rủi ro và thị trường có thể giúp tổ chức nắm bắt các cơ hội mới và phát triển một cách bền vững.
- Tuân thủ quy định và luật pháp liên quan đến hoạt động kinh doanh tránh đối mặt với các hậu quả pháp lý và tài chính không mong muốn.
- Tạo giá trị cho cổ đông bằng cách bảo vệ và tăng giá trị tài sản của doanh nghiệp[^1^].
Tóm lại, quản lý rủi ro là một phần quan trọng của quản lý doanh nghiệp tổng thể. Nó giúp bảo vệ và tối ưu hóa các tài sản, tạo sự ổn định và tin cậy trong hoạt động kinh doanh đồng thời cung cấp cơ hội để phát triển và thịnh vượng trong môi trường kinh doanh đầy biến động của ngày nay[^1^].
2. Top 10+ rủi ro trong kinh doanh thường gặp
2.1. Rủi ro về vốn
Rủi ro về vốn là tình trạng mà doanh nghiệp không có đủ nguồn vốn để duy trì hoạt động kinh doanh bình thường hoặc để đầu tư vào các dự án mới. Rủi ro này có thể phát sinh từ một loạt nguyên nhân như suy giảm lợi nhuận, kế hoạch kinh doanh không hiệu quả, thất bại trong việc thu hút đầu tư hoặc tình hình tài chính không ổn định[^2^].
Để quản lý rủi ro về vốn, doanh nghiệp cần thường xuyên theo dõi tình hình tài chính, xác định nguồn thu chi và xây dựng kế hoạch tài chính rõ ràng. Đảm bảo rằng mức nợ không quá cao và luôn quản lý được. Bằng cách xem xét các nguồn vốn có sẵn như vay mượn, huy động vốn từ cổ đông hoặc tìm kiếm đối tác đầu tư sẽ giúp doanh nghiệp đảm bảo đủ vốn cho hoạt động kinh doanh và mục tiêu phát triển. Đồng thời, doanh nghiệp cần phát triển kế hoạch dự phòng để đối phó với tình huống xấu nhất có thể xảy ra, bao gồm việc dự trữ ngân sách dự phòng để đối mặt với khả năng mất mát tài chính đột ngột[^2^].
2.2. Rủi ro về thị trường
Rủi ro về thị trường liên quan đến sự thay đổi một cách không mong muốn của thị trường và gây ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh. Rủi ro này có thể bao gồm sự thay đổi trong nhu cầu và sở thích của khách hàng, cạnh tranh gay gắt, biến động về giá cả và sự thay đổi trong tình hình kinh tế và chính trị[^3^].
Một số biện pháp khắc phục cho các rủi ro trên như Nghiên cứu thị trường định kỳ, đa dạng hóa sản phẩm/dịch vụ, Chiến lược tiếp thị linh hoạt và hợp tác với đối tác kinh doanh. Đồng thời, doanh nghiệp cần dự phòng tài chính để đối phó với sự suy giảm doanh thu hoặc tăng chi phí trong trường hợp thị trường không ổn định[^3^].
2.3. Rủi ro về sản phẩm hoặc dịch vụ
Rủi ro về sản phẩm và dịch vụ liên quan đến khả năng xảy ra sự cố hoặc lỗi trong sản phẩm/dịch vụ và có thể gây thiệt hại cho khách hàng hoặc làm ảnh hưởng đến danh tiếng của doanh nghiệp. Điều này dẫn đến hậu quả nghiêm trọng gây mất khách hàng trung thành, chi trả bồi thường những tổn thất gây ra hoặc có thể phải rút sản phẩm/dịch vụ đó ra khỏi thị trường kinh doanh[^4^].
Việc quản lý và kiểm soát chất lượng sản phẩm và dịch vụ là một phần quan trọng của chiến lược quản lý rủi ro tổng thể của một doanh nghiệp. Một số biện pháp giúp hạn chế rủi ro này bao gồm kiểm tra chất lượng, lập kế hoạch kiểm soát, tạo quy trình chăm sóc và phát triển sản phẩm và dịch vụ đa dạng[^4^].
2.4. Rủi ro trong chiến lược kinh doanh
Rủi ro về chiến lược liên quan đến khả năng xảy ra các sự cố hoặc vấn đề trong quá trình xây dựng và thực hiện chiến lược kinh doanh của một doanh nghiệp. Những rủi ro này có thể bao gồm: rủi ro về văn hóa, rủi ro về thương hiệu và rủi ro liên quan đến đối tác[^5^].
Việc quản lý rủi ro kinh doanh đòi hỏi sự thấu hiểu về môi trường kinh doanh, sự đồng thuận trong tổ chức và khả năng thích nghi nhanh chóng với những thay đổi không mong muốn. Một số biện pháp doanh nghiệp có thể thực hiện để hạn chế rủi ro như xây dựng sự thống nhất trong tổ chức, đa dạng hóa nguồn nhân lực và xây dựng hợp đồng và thỏa thuận cẩn thận[^5^].
2.5. Rủi ro về pháp lý
Trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp chắc chắn sẽ phát sinh nhiều vấn đề liên quan đến quy định pháp lý. Những rủi ro về pháp lý xuất phát từ việc doanh nghiệp vi phạm các quy định pháp lý và quy tắc gây ra hậu quả pháp lý. Rủi ro này bao gồm việc bị kiện cáo hợp đồng mua bán, phải bồi thường hoặc phạt tiền từ các cơ quan quản lý hoặc tòa án liên quan[^6^].
Để quản lý rủi ro về pháp lý, doanh nghiệp có thể thực hiện các biện pháp như hiểu và tuân thủ quy định pháp lý, sử dụng dịch vụ luật sư chuyên nghiệp, xây dựng hợp đồng và thỏa thuận cẩn thận và theo dõi và cập nhật các thay đổi trong quy định pháp lý[^6^].
2.6. Rủi ro về hợp đồng
Rủi ro về hợp đồng có thể gây ra các hậu quả tài chính và pháp lý nghiêm trọng cho doanh nghiệp. Các rủi ro này bao gồm việc một trong các bên không đáp ứng cam kết, vi phạm điều khoản hợp đồng hoặc không thực hiện đúng thời hạn[^6^].
Để quản lý rủi ro về hợp đồng, doanh nghiệp nên kiểm tra và đánh giá hợp đồng cẩn thận trước khi ký kết. Đảm bảo rằng các điều khoản và điều kiện được xác định rõ ràng và phù hợp với quy định pháp lý. Điều khoản bảo vệ trong hợp đồng giúp bảo vệ doanh nghiệp khỏi mất mát lớn trong trường hợp bên đối tác không đáp ứng cam kết[^6^].
2.7. Rủi ro về công nghệ thông tin
Rủi ro về công nghệ thông tin xuất phát từ khả năng xảy ra các sự cố hoặc vấn đề liên quan đến công nghệ thông tin, có thể gây ra hậu quả về mặt bảo mật, sự cố hệ thống và thất bại trong dự án. Các rủi ro này có thể xuất phát từ nguyên nhân như bị xâm nhập mạng, mất dữ liệu quan trọng, ngừng hoạt động của hệ thống hoặc việc triển khai các dự án CNTT không hiệu quả[^7^].
Để quản lý rủi ro về công nghệ thông tin, doanh nghiệp cần thực hiện các biện pháp như bảo mật mạng và dữ liệu, sao lưu và phục hồi dữ liệu, kiểm tra và thử nghiệm thường xuyên[^7^].
2.8. Rủi ro về lợi nhuận
Rủi ro về lợi nhuận trong hoạt động kinh doanh có thể phát sinh từ việc không chắc chắn về khả năng duy trì hoặc tăng lợi nhuận của doanh nghiệp. Các nguyên nhân gây ra rủi ro về lợi nhuận bao gồm giảm doanh thu, tăng chi phí và sự thay đổi trong môi trường kinh doanh[^8^].
2.9. Rủi ro về thuế vụ
Rủi ro về thuế vụ liên quan đến tính toán thuế không chính xác, trình tự khai báo thuế không đúng hoặc không đáp ứng đúng thời hạn. Nếu bị phát hiện vi phạm hoặc chậm trễ trong nộp thuế, doanh nghiệp có thể phải đối mặt với các hình phạt, khoản thuế bổ sung hoặc hậu quả pháp lý[^9^].
Để quản lý rủi ro về thuế vụ, doanh nghiệp có thể thực hiện các biện pháp như hiểu và tuân thủ quy định pháp luật, sử dụng dịch vụ luật sư chuyên nghiệp và xây dựng hệ thống quản lý tài chính[^9^].
2.10. Rủi ro về con người
Rủi ro về con người là liên quan đến sự không chắc chắn về hành vi, hiệu suất và sự trung thành của nhân viên. Nó ảnh hưởng đến chất lượng và thái độ đối với công việc và có thể gây mất mát tài sản, danh tiếng và nhiều yếu tố khác ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh[^10^].
3. Những yếu tố dẫn đến rủi ro kinh doanh
Rủi ro kinh doanh có thể phát sinh từ
