Khi nhắc đến các hệ điều hành phổ biến cho máy tính, chúng ta thường nghĩ đến Windows, MacOS, hay Linux. Tuy nhiên, ít người biết đến một hệ điều hành khác, đó là MS-DOS. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về hệ điều hành DOS và những điều thú vị về nó.
MS DOS là gì?
MS-DOS (Microsoft Disk Operating System) là một hệ điều hành dòng lệnh phi đồ họa được phát triển dành cho các máy tính tương thích với IBM. Ban đầu, MS-DOS được viết bởi Tim Paterson và được Microsoft giới thiệu vào tháng 8 năm 1981. Phiên bản cuối cùng của MS-DOS là MS-DOS 6.22, được phát hành vào năm 1994. MS-DOS cho phép người dùng tìm kiếm, mở và thao tác các tệp trên máy tính của họ thông qua giao diện dòng lệnh, khác với giao diện đồ họa như Windows.
Tuy nhiên, hiện tại MS-DOS không còn được sử dụng nhiều nữa. Thay vào đó, người dùng thường sử dụng lệnh cmd hoặc shell, gọi chung là dòng lệnh Windows.
Ví dụ về cửa sổ dòng lệnh chạy trên Windows 10
Trong khi hầu hết người dùng máy tính hiện nay quen thuộc với việc điều hướng Microsoft Windows bằng chuột, việc điều hướng MS-DOS được thực hiện thông qua các lệnh MS-DOS. Ví dụ, để xem tất cả các tệp trong một thư mục trên Windows, bạn chỉ cần bấm đúp vào thư mục đó để mở thư mục đó trong Windows Explorer. Tuy nhiên, trong MS-DOS, bạn phải sử dụng lệnh cd để điều hướng đến thư mục đó và sau đó sử dụng lệnh dir để liệt kê các tệp trong thư mục đó.
Tất cả các tệp trong một thư mục trong Windows
Lịch sử các phiên bản DOS
Các phiên bản DOS được sản xuất từ năm 1981 đến năm 1998 bao gồm IBM PC DOS, DR-DOS, ROM-DOS, PTS-DOS và MIỄN PHÍ-DOS. Ngoài ra, còn có các hệ điều hành DOS khác như Apple DOS, Apple Pro DOS, Atari DOS, Commodore DOS, TRSDOS và Amiga DOS.
Đặc điểm của MS DOS
MS-DOS là một hệ điều hành đơn nhiệm, chỉ cho phép thực hiện một tác vụ duy nhất tại một thời điểm. Trái với điều đó, Windows là một hệ điều hành đa nhiệm, cho phép người dùng chạy nhiều ứng dụng cùng một lúc.
Trong quá trình định dạng đĩa trong MS-DOS, không gian đĩa được chia thành hai phần cơ bản là Vùng hệ thống (System Area) và Vùng dữ liệu (Data Area). Vùng dữ liệu bao gồm các khối (cluster) có cùng kích thước và được đánh địa chỉ để phân biệt. Đây chính là các khối trên đĩa. Vùng hệ thống bao gồm các thành phần như Boot Sector, bảng FAT1, bảng FAT2 và thư mục gốc (Root Directory), chứa các chương trình và thông tin liên quan đến các tệp tin và thư mục để giúp hệ điều hành quản lý chúng sau này.
Hệ điều hành đĩa từ Microsoft này giúp xử lý và thao tác được mọi tác vụ
Lợi ích của MS DOS
Mặc dù MS-DOS thường được đánh giá thấp vì tính phức tạp và khó sử dụng, tuy nhiên, nó vẫn có một số ưu điểm sau đây:
- Khuyến khích sáng tạo và suy nghĩ bởi cách làm việc trực tiếp với các lệnh dòng lệnh.
- Cung cấp khả năng cứu hộ máy tính từ những sự cố đơn giản đến những sự cố phức tạp hơn.
- Xử lý và thao tác được các tác vụ đa dạng.
Dòng lệnh DOS là gì?
Giao diện dòng lệnh DOS, còn được gọi là giao diện dòng lệnh Windows, màn hình lệnh hoặc giao diện văn bản, là một loại giao diện người dùng được điều khiển bằng cách nhập lệnh tại dấu nhắc, thay vì sử dụng chuột. Ví dụ, trong dòng lệnh Windows, thư mục Windows sẽ được hiển thị như "C:\Windows>" (như trong hình ảnh minh họa). Trong Unix hoặc Linux, dấu nhắc có thể là "%" hoặc ">" tùy thuộc vào loại shell. Giao diện dòng lệnh chỉ sử dụng bàn phím để điều khiển bằng cách nhập câu lệnh và không sử dụng chuột.
Trong quá trình sử dụng giao diện dòng lệnh Windows, bạn có thể nhấn phím F7 để xem lịch sử của tất cả các lệnh đã được nhập trong cửa sổ đó.
Các lệnh trong MS DOS
Các lệnh hữu ích trong MS DOS
Dưới đây là một số lệnh hữu ích trong MS-DOS:
- Xcopy: sao chép được 1 hay nhiều tệp hay cây từ vị trí này sang vị trí khác
- Vsafe: dùng để khởi động VSafe, hệ thống bảo vệ khỏi virus an toàn
- Vol: hiển thị volume label và số seri của một đĩa đã xác định
- Verify: kích hoạt hoặc vô hiệu hóa khả năng xác minh các tệp được ghi chính xác vào đĩa
- Ver: hiển thị số phiên bản MS-DOS hiện hành
- Unformat: hoàn tác việc định dạng trên một ổ đĩa
- Undelete: hoàn tác việc xóa
- Type: hiển thị thông tin chứa trong một tập tin văn bản
- Tree: hiển thị đồ họa cấu trúc thư mục của một ổ đĩa hoặc đường dẫn
- Time: hiển thị hoặc thay đổi thời gian hiện tại
- Sys: sao chép các tập tin hệ thống MS-DOS và thông dịch lệnh vào một ổ đĩa
- Subst: liên kết đường dẫn nội bộ với một ký tự ổ đĩa
- Sort: sắp xếp dữ liệu và trả lại kết quả
- Smartdrv: cài đặt và cấu hình SMARTDrive, một tiện ích lưu trữ ổ đĩa cho MS-DOS
- Shift: thay đổi vị trí các tham số có thể thay thế trong một tệp batch hoặc script
- Share: cài đặt chức năng khóa tập tin và chia sẻ tập tin trong MS-DOS
- Setver: đặt số phiên bản MS-DOS mà MS-DOS báo cáo cho một chương trình
- Set: hiển thị, bật, hoặc vô hiệu các biến môi trường trong MS-DOS hoặc từ Command Prompt
- Scandisk: khởi động Microsoft ScanDisk, một chương trình sửa chữa ổ đĩa
So sánh hệ điều hành DOS và Windows
Hệ điều hành DOS và Windows khác nhau như thế nào? Dưới đây là một số yếu tố để so sánh giữa hai hệ điều hành này:
Định nghĩa
- DOS là một hệ điều hành dành cho các lệnh văn bản đơn giản từ năm 1981 đến năm 1995.
- Windows là một hệ điều hành được phát triển và phân phối bởi Microsoft, với giao diện đồ họa.
Giao diện người dùng đồ họa
- DOS sử dụng giao diện dựa trên văn bản và mã để hoạt động, trong khi Windows sử dụng giao diện đồ họa, hình ảnh và văn bản.
Phương pháp nhập
- DOS sử dụng văn bản làm các lệnh hệ thống, trong khi Windows sử dụng chuột cho tất cả các đầu vào hệ thống.
Đa nhiệm
- Hệ điều hành DOS không hỗ trợ chạy nhiều tiến trình cùng lúc, trong khi Windows là hệ điều hành đa nhiệm, cho phép chạy nhiều ứng dụng cùng lúc.
Kích cỡ lưu trữ
- Hệ điều hành DOS giới hạn lưu trữ tối đa là 2GB, trong khi Windows có thể hỗ trợ lên tới 2 Terabyte.
Yêu cầu tài nguyên hệ thống
- Hệ điều hành DOS yêu cầu ít tài nguyên CPU hơn so với Windows.
Quản lý tập tin
- Hệ điều hành DOS sử dụng hệ thống thư mục để quản lý tập tin, trong khi Windows sử dụng đăng ký, tạo ra các tập tin tạm thời và mảnh tập tin, có thể làm chậm hệ thống.
Ngoài ra, hệ điều hành FreeDOS không đi kèm với bất kỳ hệ điều hành nào.
Hệ điều hành DOS còn được sử dụng hay không?
Mặc dù không còn được sử dụng phổ biến như trước đây, hệ điều hành DOS vẫn tồn tại và được phát triển dưới tên gọi FreeDOS để tương thích với các phiên bản Windows hiện tại sau khi Microsoft ngừng hỗ trợ DOS.
FreeDOS đã được tích hợp sẵn trên một số máy tính hiện nay và cung cấp giải pháp khắc phục các sự cố hệ thống khi Windows không thể hoạt động. Mặc dù không còn được sử dụng nhưng giá trị của DOS đã đóng góp quan trọng vào việc phát triển hệ điều hành Windows.
Bài viết trên Hoàng Hà PC cung cấp một cái nhìn tổng quan về hệ điều hành MS-DOS, bao gồm đặc điểm, lợi ích và danh sách các lệnh hữu ích. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi hoặc thắc mắc nào về bài viết, hãy để lại bình luận dưới đây và chúng tôi sẽ trả lời bạn sớm nhất có thể. Đừng quên ghé thăm trang web hoanghapc.vn để tìm hiểu thêm thông tin hữu ích khác.
