Node.js hiện nay đang là một nền tảng thực sự hấp dẫn và ngày càng thu hút nhiều người học. Thống kê từ Stackoverflow cho thấy trong năm 2021, Javascript (JS) nắm giữ vị trí dẫn đầu trong danh sách các công nghệ phổ biến trên nền tảng này, và Node.js xếp thứ 6, chỉ sau Java. Điều này cho thấy sức nóng của Javascript cũng như Node.js vẫn chưa hề giảm đi.
Sự phổ biến của Node.js được thể hiện qua việc nhiều công ty đang tuyển dụng các nhân tài về Node.js, và nhiều sản phẩm, công cụ được phát triển bằng Node.js. Điều này cho thấy sự quan tâm lớn của các nhà tuyển dụng đối với nền tảng này. Một công nghệ trở nên phổ biến càng ngày càng có cộng đồng lớn hơn, và sự tin cậy vào công nghệ đó cũng càng cao.
Đối với các lập trình viên Front-end (FE) đã làm việc với Javascript, việc chuyển sang lập trình Node.js có một lợi thế lớn. Vì đơn giản, Node.js cũng chạy mã Javascript, chỉ khác là thay vì tương tác với DOM trên trình duyệt, chúng ta sử dụng Javascript để tương tác với file, cơ sở dữ liệu và nhiều hơn thế nữa.
Tuy nhiên, với những người mới bắt đầu học lập trình hoặc lập trình viên Front-end muốn thử sức với Back-end (BE), cách tiếp cận với Node.js là gì? Trong bài viết này, tôi sẽ chia sẻ kinh nghiệm cá nhân của mình để giúp các bạn trên hành trình chinh phục Node.js.
Cần hiểu rõ bản chất của Node.js
Trước khi bắt đầu học Node.js, chúng ta cần hiểu rõ rằng Node.js không phải là một ngôn ngữ lập trình , mà là một môi trường cho phép chạy mã Javascript "ngoài trình duyệt" và có nhiều tính năng hơn thế. Bạn có thể tưởng tượng Node.js như một trình duyệt chạy trên máy chủ, cho phép bạn chạy mã Javascript trên máy chủ của mình. Vì vậy, để học Node.js, bạn cần có kiến thức về Javascript.
Một điều thuận lợi là hiện nay có rất nhiều tài liệu về Javascript, và cộng đồng phát triển Javascript rất đông đảo, vì vậy bạn không cần phải lo lắng quá nhiều về việc tìm kiếm sự trợ giúp. Đơn giản với một từ khoá như "tự học Javascript/Node.js", bạn đã có rất nhiều video, bài viết và khóa học để tham khảo.
Lập trình Back-end (BE) có nhiều khác biệt so với lập trình Front-end (FE). trong lập trình BE, bạn sẽ phải làm việc với file nhiều hơn (đọc/ghi dữ liệu), tương tác với cơ sở dữ liệu và có nhiều logic xử lý dữ liệu khác so với lập trình FE. Bạn chỉ có thể nắm bắt được những khác biệt này thông qua việc học và thực hành. Hãy học và áp dụng kiến thức từng bước, dù bạn có viết code không hoàn hảo từ đầu, theo thời gian bạn sẽ cải thiện được kỹ năng của mình.
Các cách tiếp cận với Node.js hiện nay
Nếu bạn là một người làm Back-end (BE) từ lâu, bất kể ngôn ngữ lập trình nào, việc chuyển sang làm việc với Node.js sẽ là một điểm cộng lớn. Bạn đã có tư duy lập trình và biết cách chuyển các khái niệm đó sang công việc với Node.js. Khó khăn ban đầu có thể chỉ là vấn đề khác biệt về cú pháp, nhưng điều này có thể được khắc phục theo thời gian. Ngoài ra, mỗi ngôn ngữ lập trình đều có những tính năng đặc trưng riêng, vì vậy cần thêm thời gian để nắm vững những điều đó.
Người làm Front-end (FE) cũng có thể chuyển sang làm việc với Back-end (BE) bằng cách tiếp xúc với một dự án Back-end hiện có. Chỉ cần có một cấu trúc dự án và giải thích về cách dự án hoạt động, bạn có thể thực hiện các chức năng từ đơn giản đến phức tạp. Đây là một cách tiếp cận nhanh chóng, nhưng bạn vẫn cần thời gian để nghiên cứu kiến thức về Back-end, nếu không, bạn có thể thiếu những kiến thức cơ bản quan trọng.
Đối với những người chưa có kinh nghiệm lập trình, tìm kiếm các khóa học về Node.js là một cách tiếp cận phổ biến. Trong thời đại sống động của công nghệ thông tin, không khó để tìm kiếm các nguồn tài nguyên học tập. Có rất nhiều tài liệu miễn phí và trả phí về Node.js. Nếu bạn có thể tìm được một người hỗ trợ, họ sẽ giúp bạn đi đúng hướng và giải đáp những vấn đề khi bạn gặp khó khăn. Tuy nhiên, họ không thể thay thế được việc bạn tự cố gắng, vì vậy hãy tự mình nỗ lực để tiến bộ.
Dù bạn chọn cách tiếp cận nào, đừng quên nỗ lực học hỏi của bạn là quan trọng nhất. Không có gì thay thế được việc học theo thời gian. Kiến thức về lập trình rất rộng và các khái niệm liên quan đến nhau. Hãy liên tục vượt ra khỏi vùng an toàn để học những kiến thức mới, đừng để bị thụ động và chỉ bắt đầu khi gặp vấn đề. Hãy nhớ rằng công nghệ, bao gồm cả Node.js, được cập nhật hàng ngày, kiến thức hôm nay có thể đã lỗi thời vào ngày mai.
Lời khuyên cho lộ trình học tập
Trước hết, hãy dành thời gian để học kiến thức cơ bản về Javascript, đó là nền tảng để học những kiến thức nâng cao sau này. Mozila cung cấp một trang tài liệu về Javascript rất đầy đủ và chi tiết, đó là nguồn tài nguyên đáng tin cậy. Bạn có thể học từ những lệnh cơ bản của Javascript, về Object, bất đồng bộ (asynchronous) cho đến các thành phần cấu trúc quan trọng như kiểu dữ liệu, Closure và Event loop... Tài liệu sẽ liên kết tới nhau, hãy cẩn thận khi tìm kiếm và không quá tải bằng cách đọc quá nhiều. Lời khuyên của tôi là hãy đọc nhiều tài liệu tham chiếu nhất có thể để hiểu rõ hơn về các khái niệm liên quan.
Có lẽ bạn sẽ tự hỏi tại sao cần đọc nhiều khi chưa chắc đã áp dụng được hết? Đúng vậy, kiến thức về Javascript rất nhiều và không chắc chúng ta sẽ áp dụng được tất cả. Nhưng bạn nên đọc để có cái nhìn tổng quan và biết những điều liên quan khi cần tìm hiểu hoặc gặp vấn đề cụ thể. Đặt mình vào bối cảnh rộng hơn và biết cách tìm kiếm tài liệu khi cần.
Sau khi học xong Javascript, bước tiếp theo là học Node.js. Node.js là môi trường chạy mã Javascript, vì vậy nếu bạn đã nắm vững Javascript, không có gì là khó khăn. Trang web Nodejs.dev cung cấp cách sử dụng Node.js theo phong cách từng bước, giúp bạn bắt đầu một cách đơn giản.
Nếu bạn cảm thấy khó khăn, hãy thử tìm một "starter project". Đó là những dự án đã được tạo sẵn để bạn viết code. Xây dựng dự án từ khung đã có và dành thời gian để hiểu cách hoạt động của nó. Hãy tự mình xây dựng một khung dự án mà không cần phụ thuộc vào người khác.
Học không thể không đi đôi với thực hành. Trong quá trình học, hãy tự tạo cho mình một dự án để áp dụng những kiến thức đã học. Thực hiện nhiều dự án sẽ giúp bạn tích lũy kinh nghiệm, và kinh nghiệm càng nhiều thì bạn sẽ chinh phục Node.js một cách thành công.
Một ngày nào đó, bạn sẽ nhận ra rằng chỉ việc học Node.js không đủ để trở thành một lập trình viên Backend (BE) chuyên nghiệp. Còn rất nhiều thứ bạn cần khám phá và bạn cần có một lộ trình chi tiết. Roadmap.sh Backend là một lộ trình đầy đủ để giúp bạn trở thành một lập trình viên Backend chuyên nghiệp.
Cuối cùng, sự quyết tâm của bạn là tất cả, thành công hay thất bại là do quyết tâm của bạn. Con đường học tập không bao giờ dễ dàng, nhưng nếu bạn đủ quyết tâm, sớm muộn gì bạn cũng sẽ đạt được thành công.
Kết luận
Nhìn chung, việc bắt đầu học Javascript và Node.js không quá khó. Những kiến thức cơ bản của chúng rất dễ học và bạn có thể nhanh chóng làm quen với chúng. Đây cũng là nền tảng để bạn khám phá các kiến thức nâng cao sau này. Hãy nhớ rằng muốn nhanh chóng học, hãy tập trung vào những kiến thức cơ bản, và muốn giỏi, hãy nghiên cứu sâu hơn.
Quá trình tự học là dài và đòi hỏi sự kiên nhẫn. Tìm được người hướng dẫn tốt là một điều đáng trân trọng, nếu không, con đường tự học cũng sẽ gặp chông gai. Nhưng đó cũng là cách để bạn tự mình nắm vững kiến thức. Bạn có thể gặp thất bại trong quá trình học, nhưng đó chỉ thêm động lực để bạn quyết tâm hơn. Nếu gặp trở ngại, hãy biết cách đứng dậy.
(Bài viết gốc được đăng tải tại 2coffee.dev)
Xem thêm:
- So sánh Golang và NodeJS: Nên chọn nền tảng nào cho dự án của bạn?
- Worker threads là gì? Bạn đã biết khi nào thì sử dụng Worker threads trong Node.js chưa?
- Nguyên lý SOLID trong Node.js với TypeScript
Xem thêm các việc làm công nghệ hấp dẫn trên TopDev
